Elemental (2023)

Regie: Peter Sohn | 110 minuten | animatie, familie | Originele stemmencast: Leah Lewis, Mamoudou Athie, Ronnie Del Carmen, Shila Ommi, Wendi McLendon-Covey, Catherine O’Hara, Mason Wertheimer, Ronobir Lahiri, Wilma Bonet, Joe Pera, Matthew Yang King, Clara Lin Ding, Reagan To, Jeff LaPensee, Ben Morris, Jonathan Adams, Alex Kapp, P.L. Brown

‘Fire and water don’t mix’. Dit is misschien wel de belangrijkste zin uit ‘Elemental’. Het is typerend én problematisch voor de centrale metafoor in de film: vuur-, water-, aarde- en windmensen leven samen in de stad ‘Elemental City’ waar watermensen in hoge flats wonen en vuurmensen met een migratieachtergrond onderdrukt worden. De Elementen vuur en water staan centraal omdat deze de hoofdpersonages afleveren: Wade (Mamoudou Athie) en Ember (Leah Lewis). Zij vormen, na Wall-E en Eve uit ‘Wall-E’ en Carl en Ellie uit ‘UP’, een nieuw Pixar-liefdeskoppel. Helaas komen Wade en Ember niet in de buurt van deze koppels dankzij de door clichés geteisterde vertelling en het gebrek aan originaliteit.

Het bijzondere aan Pixar-klassiekers zoals ‘Toy Story’ en ‘Finding Nemo’ is dat zowel kinderen als volwassenen genoeg aan hun trekken komen. ‘Elemental’, geregisseerd door Peter Sohn (‘The Good Dinosaur’), is hier geen uitzondering op. Volwassenen zullen zich meer focussen op de metafoor en kinderen zullen genoeg geboeid zijn door de spanning en de grappige personages. Deze dubbele laag is ook terug te zien in de vele grappen in de film. Bijvoorbeeld de wave van water in het stadion, voor kinderen ziet er leuk uit maar alleen (jong)volwassenen zullen begrijpen dat het een woordspeling is. Verder zijn de grappen vaak van flauwe aard, zo blijven ze toegankelijk voor kinderen.

Ook gewichtige thema’s worden op een toegankelijke manier behandeld. Hoe bijvoorbeeld om te gaan met stereotyperende uitlatingen en de ontwikkeling van je identiteit in een nieuwe omgeving met van uit huis meegekregen tradities. Zelfs institutioneel racisme wordt op een toegankelijke manier gerepresenteerd mede dankzij de grappige bureaucratische karikatuur Fern. Maar de metafoor van elementen als bevolkingsgroepen zal kinderen boven het hoofd gaan en dat is helemaal niet erg.
Hoewel dit concept weinig subtiel gebracht wordt, werkt deze aan het begin nog goed. Ongelijkheid en discriminatie als belangrijk thema in de echte wereld, zijn gemakkelijk te projecteren op de elementen en personages. Maar op de weg naar inclusiviteit moet de film een natuurkundige wet doorbreken: ‘Fire and water don’t mix’. Terwijl de boodschap van de film de enige juiste is, voelt dit hierdoor toch wrang aan.

Dit komt mede door de focus op romantiek. Er waren ook genoeg mogelijkheden om de focus te verleggen naar andere aspecten van de film. Het probleem daarmee is dat de film dan veel te serieus wordt, zeker voor kinderen. Stel je voor wat voor een pessimistische film ‘Wall-E’ zou zijn zonder Eve. Daarom is de keuze voor romantiek in deze film te begrijpen, het had alleen een stuk origineler gekund.

Desondanks is de productiewaarde wel van Pixar-niveau. Zo is de muziek van Thomas Newman (‘1917’, ‘Wall-E’) een hoogtepunt, ziet de animatie er gelikt uit en leveren de niet al te bekende voice acteurs uitstekend werk. Hierdoor, maar ook door de aantrekkelijkheid voor jong en oud, is ‘Elemental’ een hele verdienstelijke film. Het is alleen onvermijdelijk om de film te vergelijken met eerdere Pixar-meesterwerken waar het toch echt voor onderdoet.

Ian van Asch

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 12 juli 2023