Elles (2011)
Regie: Malgorzata Szumowska | 96 minuten | drama | Acteurs: Juliette Binoche, Anaïs Demoustier, Joanna Kulig, Louis-Do de Lencquesaing, Krystyna Janda, Andrzej Chyra, Ali Marhyar, Jean-Marie Binoche, François Civil, Pablo Beugnet, Valérie Dréville, Jean-Louis Coullo’ch, Arthur Moncla, Scali Delpeyrat, Laurence Ragon, Alain Libolt, Swann Arlaud, Nicolas Layani, Laurent Jumeaucourt, José Fumanal, Martine Vandeville, Jenny Bellay, Tom Henin
Door de jaren heen is de wijze waarop prostitutie in de westerse cultuur wordt benaderd – vanzelfsprekend zou je haast zeggen – gewijzigd. Zo is en wordt de prostituée, afhankelijk van de heersende tijdgeest en niet te vergeten het gekozen perspectief, geportretteerd als handelaarster, genotszoekster, feministe dan wel slachtoffer. En daarbij vergeten wij vast nog wel een rol of twee.
Alle genoemde aspecten verenigen zich in de twee onafhankelijk van elkaar opererende normalemeisjesprostituées van Malgorzata Szumowska. Want alledaagse meisjes zijn de Parisiennes Charlotte en Alicja. Jonge studentes die in Nederland naar BNN zouden kijken, en als de studiebeurs plus oudertoelage de huur nog niet dekt, voor geld escortwerk verrichten. En daarbij ontdekken dat het begrip ‘seks is macht’ in deze hoedanigheid nog aan importantie wint, en de daad daarmee aan spanning. Hupse adolescenten zijn het, met lievige vriendjes; meisjes die hun plek in de samenleving nog moeten veroveren en naïef genoeg zijn te denken dat door middel van iets leuks als seks te kunnen realiseren.
Zo laat Alicja (Joanna Kulig) zich een aubade op gitaar welgevallen in de slaapkamer van een klant, nadat die over haar heen heeft geplast. En Charlotte (Anaïs Demoustier) heeft wel eens geen zin in haar vriend als ze een spannend afspraakje voor de boeg heeft. Een beetje ontluisterend, maar ook onschuldig, en daarmee net genoeg stof voor een documentaire over seksethiek onder jongeren. Szumowska weet de belevenissen van Charlotte en Alicja geloofwaardig te beschrijven, maar waar ‘Elles’ tekortschiet, is in de dramatische pendant die gezocht wordt, en wel in het saaie leven van de zorgvuldig getypecaste journaliste Anne (Juliette Binoche) – liefhebster van Bach en toch mist ze iets.
Het gegeven dat een vrouw in midlife opgewonden raakt door de (schaduw)levens van de jongedames, die ze volgt voor een journalistieke reportage, wordt niet krachtig genoeg uitgewerkt. Geconcentreerd maar plichtmatig, waardoor je je niet echt aan haar bindt, kwijt Binoche zich van haar taak; terwijl de goed acterende mademoiselles vlinderen, zichzelf weggeven en daar quasi nonchalant over doen. De semiprofessionele ‘vriendschap’ tussen de drie ontwikkelt zich niet eens, hij wordt gepresenteerd als feit.
Echt leven gaat de film daardoor niet. Naast halfslachtige dramatische keuzes, is onderschatting van de kijker een oorzaak. Die heeft anno 2012 een rijker palet aan liberale ideeën tot zijn beschikking dan in de film wordt gepresenteerd en dat hoort andersom te zijn – ook als we in acht nemen dat in Frankrijk discreter wordt omgegaan met deze thematiek dan in onze contreien. Een tweede ‘Pianiste’ was ‘Elles’ al niet, maar een actualisatie van deze klassieker uit 2001 had meer golfslag gecreëerd.
Jan-Kees Verschuure
Waardering: 2.5
Bioscooprelease: 10 mei 2012
DVD-release: 4 oktober 2012