Elsa y Fred – Elsa & Fred (2005)

Regie: Marcos Carnevale | 108 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Manuel Alexandre, China Zorrilla, Blanca Portillo, José Ángel Egido, Omar Muñoz, Roberto Carnaghi, Carlos Álvarez-Novoa, Gonzalo Urtizberéa, Fanny Gautier, Federico Luppi, Tomás Sáez, Manolo Solo, Julián Villagrán, Roberto Mosca, Fabrizio Meschini, Claudia Álvarez, Pilar Valero

De Argentijnse regisseur Marcos Carnevale is een groot fan van zijn Italiaanse vakgenoot Federico Fellini (1920-1993). Toen hij veertien jaar was zag hij in zijn thuisstadje Inriville in de provincie Córdoba voor het eerst de film ‘La Dolce Vita’ (1960), in het piepkleine bioscoopje waar hij al zijn vrije tijd doorbracht. Vanaf dat moment droomde hij ervan ooit zelf een film te maken, of toch op zijn minst een scène te draaien zoals die van Anita Ekberg en Marcello Mastroianni bij de Trevifontein in Rome. Enkele jaren later kreeg Carnevale per toeval de adresgegevens van Fellini tot zijn beschikking en hij probeerde hem vaak een brief te schrijven. Nooit verstuurde hij ze, omdat hij bang was dat de legendarische Italiaanse regisseur hem toch maar als de zoveelste bewonderaar zou zien en niets terug zou sturen. In plaats daarvan zocht hij hem thuis op, toen hij 1989 in Rome was. Maar Fellini was niet thuis. “Ik was woedend op het lot en op Fellini en besloot een brief te schrijven waarin ik zou uitleggen wat er gebeurd was. Tot mijn grote verbazing lag er bij mijn terugkeer thuis een brief van Fellini, waarin hij schreef dat hij het spijtig vond dat we elkaar niet hadden kunnen ontmoeten…”

Carnevale heeft zijn idool nooit mogen ontmoeten, maar dat weerhield hem er niet van zijn ultieme ode aan Fellini te brengen in zijn film ‘Elsa y Fred’ (2005). Wie denkt dat oudere mensen achter de geraniums zitten, heeft duidelijk nog geen kennisgemaakt met Elsa (China Zorilla), naar eigen zeggen 77 jaar oud maar nog zo levenslustig als in haar jonge jaren, toen ze in haar geboortestad Buenos Aires werd gezien als het Argentijnse evenbeeld van Anita Ekberg. Al kan ze dat ook verzonnen hebben, want ze fantaseert er lustig op los. Inmiddels woont ze in Madrid, waar ze door haar malle capriolen regelmatig overhoop ligt met haar oudste zoon. Sinds kort heeft Elsa een nieuwe buurman, de bescheiden 78-jarige Alfredo (Manuel Alexandre) – Fred voor intimi – die recentelijk zijn vrouw heeft verloren en daardoor al zijn levensvreugde kwijt is geraakt. Hij is een echte hypochonder en zit bovendien zwaar onder de plak bij zijn dochter Cuca (Blanca Portillo), die vooral op zijn geld uit lijkt te zijn. Elsa en Fred kunnen niet méér van elkaar verschillen en toch trekken ze naar elkaar toe. Daar waar de ernstig zieke Elsa bang is om te sterven, is Fred bang om te leven. Hij laat zich met deze wervelwind op leeftijd meeslepen en raakt als een jonge tiener verliefd op Elsa. Vastberaden is hij om haar grote droom – het naspelen van de beroemdste scène uit ‘La Dolce Vita’- te verwezenlijken, voor het te laat is.

In Nederland en België zullen maar weinig mensen Marcos Carnevale kennen, maar in zijn thuisland Argentinië heeft hij al vele prijzen op zijn naam staan. Vooral zijn reclamefilmpjes, die hij maakt met zijn in 1991 opgerichte eigen productiemaatschappij Millecento Cinema, zijn gelauwerd. In 1997 schreef, produceerde en regisseerde hij zijn eerste speelfilm, ‘Noche de Ronda’. De romantische komedie ‘Elsa y Fred’ is zijn derde film. Bij het schrijven van het script kreeg hij steun van Marcela Guerty en Lily Ann Martin. Het verhaal mag dan niet bijster origineel zijn, het feit dat we hier te maken hebben met een stel verliefde zeventigplussers – in plaats van de jonge, plooiloze en onechte koppen van veel Hollywood-acteurs – maakt het toch authentiek. Het verhaal is eenvoudig maar degelijk uitgewerkt. Het ritme van de film is aangepast aan het tempo van zijn hoofdrolspelers – het kabbelt voort – maar gezien de energieke persoonlijkheid van Elsa zeker niet saai en traag. Carnevale tracht met rake en humoristische observaties in het eerste gedeelte van de film de aandacht van de kijker voor zich te winnen, waarna hij in het tweede gedeelte meer op de romantische en sentimentele toer gaat. Gelukkig slaat hij nergens in door, waardoor de film een prettige balans weet te vinden tussen humor, drama en romantiek.

De boodschap van Carnevale is dat we nooit te oud zijn om te leven en om te dromen. Die boodschap wordt prachtig tot uitdrukking gebracht in de personages Elsa en Fred. Pablo Picasso zei ooit: “Het duurt heel lang om jong te worden.” Dat motto is op het lijf van Elsa geschreven. In alles wat ze zegt en doet, is ze jong, alleen haar lichaam werkt op den duur niet meer mee. De sprankelende Uruguayaanse actrice China Zorilla (geboren in 1922!) pakt je direct in met haar ondeugende capriolen. Daar tegenover staat de bedeesde Fred die zich door haar de ogen laat openen en eindelijk durft te leven. Aan de in 1917 (!) geboren Spaanse acteur Manuel Alexandre is prachtig te zien hoe hij opleeft dankzij de levenslust van Elsa. Eindelijk durft hij te dromen en te leven. Eindelijk ook durft hij voor zichzelf te kiezen, in plaats van anderen altijd voor te laten gaan. Beide acteurs palmen je onherroepelijk in met hun warme en integere spel. De cast wordt aangevuld met gelouterde Spaanse en Argentijnse karakteracteurs, waarvan Blanca Portillo (bekend van ‘Volver’, ‘Alatriste’ en ‘Goya’s Ghosts’, alle drie uit 2006) veruit de bekendste is. Zij zet op temperamentvolle, typisch Spaanse wijze Freds dochter Cuca neer. Cinematografie en score vullen het verhaal goed aan, al kan de muziek bij vlagen schaamteloos manipulatief uit de hoek komen.

‘Elsa y Fred’ is een mooie film waarin een opgewekte stemming overheerst, maar waar tevens ruimte wordt gelaten aan de tragiek waarmee ouderdom – en dus ook het vooruitzicht van de dood – gepaard gaat. De personages zijn charmant en geestig en raken je in je hart. Wie zegt dat een goede film jonge, knappe mensen nodig heeft om te kunnen boeien doet er zeker goed aan deze innemende rolprent van Marcos Carnevale eens te bekijken. Een hartverwarmende film, zeker een aanrader voor de romantici onder de filmliefhebbers.

Patricia Smagge