Emma (1972)

Regie: John Glenister | 270 minuten | komedie | Acteurs: Doran Godwin, John Carson, Donald Eccles, Constance Chapman, Ellen Drijden, Raymond Adamson, Robert East, Ania Marson, Fiona Walker, Timothy Peters, Debbie Bowen, John Alkin, Mollie Sugden, Hilda Fenemore, Meg Gleed

Emma is een aangenaam karakter en een uitzondering in het repertoire van schrijfster Jane Austen. Ze is van goede komaf, geliefd en heeft een zonnig karakter. Ze is niet belast met zorg over haar toekomst; haar familie is rijk, dus voor haar geen jacht op een rijke echtgenoot. Maar toch kan Emma niet stil zitten, ze koppelt haar dorpsgenoten aan elkaar. Haar eerste succes heeft ze al gevierd: haar gouvernante is inmiddels getrouwd met een man die Emma heeft uitgekozen.

Uiteraard is het niet allemaal goud wat er blinkt. Emma heeft zo nu en dan een wat hautaine houding. Zo is boer Mr. Martin niet goed genoeg voor haar vriendin Harriet Smith. Ze heeft haar zinnen gezet op een liefde tussen Harriet en de dorpsdominee Mr. Elton. Ze gaat zo op in haar snode plannen om ze te koppelen dat ze niet ziet dat Elton zijn zinnen heeft gezet op Emma zelf.

‘Emma’ is een keurige verfilming van het oorspronkelijke boek. De makers hebben zich gerealiseerd dat de kracht van het verhaal de humor is: een vader die zich bij elk regenspettertje zorgen maakt over de gezondheid van zichzelf en zijn familie, de nieuwe mevrouw Elton die zichzelf onmogelijk maakt en zich zo familiair opstelt. Positief dat deze humoristische kant van Austen voldoende aandacht krijgt. Het voorkomt dat de 270 minuten eentonig voorbij gaan. Want dat krijg je toch een beetje met een oorspronkelijke televisieserie uit 1972. Nu alles achter elkaar geplakt is, blijkt het toch wat weinig vaart te hebben. De film- en televisiekijker van nu is toch wat meer actie gewend. Tegenwoordig zou Emma ook als een meer vilein karakter geinterpreteerd worden, terwijl ze in deze versie een en al goedheid is en haar minder zonnige kant zeker vermakelijk is.

Een saillant detail in het werk van Austen is haar afkeer van de dienders van de kerk. Net als in al haar andere boeken, komt ook in ‘Emma’ de dominee er niet goed af. Kortzichtigheid, onnozelheid, de hogere standen willen pleasen… allemaal zijn ze er schuldig aan.

Toen in de tweede helft van de jaren 90 het werk van Austen weer helemaal hip en populair was, werd ‘Emma’ opnieuw verfilmd in de vorm van ‘Clueless’. En de Emma-karakter heet nu Cher en woont in Beverly Hills. Verder is het verhaal identiek: een bezorgde vader, een onnozele vriendin en stiefbroer die uiteindelijk haar hart steelt.

Eline Lubberts