Endless Way – Gui qu lai (2002)

Regie: Shen Wensheng | 88 minuten | drama | Acteurs: Chen Chuang, Xia Lu, Du Jing, Liao Guanzhen

Kan een film té smaakvol zijn? Dat kan, als de beelden alleen mooie plaatjes zijn en niet, of niet voldoende het verhaal vertellen. ‘Endless Way’ neigt die kant op, althans, als je niet dieper wilt kijken. Hoewel de beelden wel degelijk een belangrijk verhaal vertellen, zit dat namelijk niet zo aan de oppervlakte. De film vraagt dan ook tijd en moeite om het allemaal binnen te laten komen.

Het diepere verhaal laat je ervaren hoe het is om in het dorp te leven. Rustige shots, de camera neemt overal ruim de tijd voor en veel beelden keren regelmatig terug, wat goed de leefroutine weergeeft. Continu die nevel, die in de valei, in de heuvels en rond het dorp hangt, pittoresk en een beetje dromerig. En hard tegelijk, want de lange shots van de wandelingen in de bergen, de eindeloze tochten om water te halen, laten een leven zien dat niet gemakkelijk is en veel menselijke discipline vereist. Zo krijgen we een leerzame blik achter de schermen van het harde bergleven met zijn volkse tradities, klederdracht en rituelen anno 2000.

De verhaallijn aan de oppervlakte is nogal diffuus, of gewoon te mager, maar vooral: onduidelijk verteld. Eerst is het al moeilijk te zien wie wie is en waarom hij of zij doet wat hij doet, want er wordt niets tot weinig uitgelegd, te weinig soms, waardoor je in verwarring raakt. Regisseur Shen Wensheng heeft geprobeerd ook dit verhaal met zo min mogelijk tekst en vooral met beelden te vertellen, maar slaagt hierin maar gedeeltelijk. Sommige dingen moet de kijker gewoon echt even verteld worden. Die uitleg komt soms, maar is onduidelijk of vertelt weer iets nieuws dat je weer op een ander spoor zet.

Shen Wensheng schotelt ons mooie beelden voor, die niet leeg zijn, maar hij gaat net iets te veel voor de sfeer, op een eigenwijze manier, dat wel. Zo laat hij personages dialogen voeren, terwijl ze al lang niet meer, of nog niet in beeld zijn, aardig, maar meestal verwarrend, omdat de tekst niet aansluit bij de beelden en je soms even moet nadenken wie er nu eigenlijk spreekt. Bovendien spring hij in verhaal en beeld nog wel eens van de hak op de tak. Ineens is die weer ziek en die ander gaat weg of is dood en vraag je je af waar dat nu ineens vandaan komt.

Wie van deze film wil genieten moet zijn westerse ideeën over oorzaak en gevolg, karakteropbouw en plotverwikkeling even aan de kant zetten. Zo kan hij het slordig vertelde plot voor lief nemen en zich laten onderdompelen in de prachtige beeldvertelling en meegaan in de fascinerende observaties, om uiteindelijk te komen tot een mooie les in menselijke nederigheid.

Arjen Dijkstra