Enemy (2013)

Regie: Denis Villeneuve | 90 minuten | thriller | Acteurs: Jake Gyllenhaal, Mélanie Laurent, Sarah Gadon, Isabella Rossellini, Joshua Peace, Tim Post, Kedar Brown, Darryl Dinn, Misha Highstead, Megan Mann, Alexis Uiga

Dat er iemand anders op deze aardbol precies hetzelfde uitziet als jou is een intrigerend idee. Regisseur Denis Villeneuve neemt dit als thema voor zijn film ‘Enemy’, losjes gebaseerd op de roman ‘The Double’ van Nobelprijswinnaar José Saramago. Met Jake Gyllenhaal in de (dubbele) hoofdrol filmde Villeneuve deze kleinschalige film tijdens het wachten op de beschikbaarheid van Hugh Jackman voor ‘Prisoners’. Het is tevens de eerste film die zich in het thuisland van de geboren Canadese regisseur afspeelt.

De universiteit van Toronto is het werkterrein van professor Adam Bell (Jake Gyllenhaal). Zijn dagen zijn eentonig en worden gevuld met het geven van colleges en het routinematig plezieren van zijn vriendin Mary (Mélanie Laurent). Op aanraden van een collega huurt hij een film waarin hij een figurant spot die als twee druppels water op hem lijkt. Hij krijgt de dubbelganger niet uit zijn hoofd en besluit hem op te sporen met alle gevolgen van dien.

Mocht je fan zijn van eerder werk van Villeneuve dan zal dit niet automatisch betekenen dat ‘Enemy’ je kan bekoren. Dit is een veel minder mainstream georiënteerde onderneming dan het geprezen ‘Prisoners’. Net zoals ‘Only God Forgives’ dit deed bij fans van ‘Drive’ zal ‘Enemy’ fans van ‘Prisoners’ opsplitsen in haters en bewonderaars. Een van de meest eigenaardige openingsscènes ooit is het startschot van een abstracte anderhalf uur.

Het onvoorspelbare verloop van de film zorgt er echter voor dat je aandacht niet snel verslapt. De constant onheilspellende muziek zorgt voor een verontrustende sfeer die zich de gehele film voortzet. Toronto wordt de laatste tijd vaker gebruikt als achtergrond in films maar is zelden zo grauw afgebeeld. Dit sluit goed aan bij de kleine cast en zorgt voor een passende intimiteit.

Jake Gyllenhaal levert hier een voortreffelijke prestatie af met zijn rol als Adam én Anthony. Door kleine kenmerken aan beide personages toe te voegen is het nooit raden welke van de twee mannen in beeld is. De wisseling van hoofdpersoon na het eerste half uur gaat zo geruisloos dat je het bijna niet doorhebt.

Ondanks een zeer ongemakkelijke kijkervaring weet ‘Enemy’ een boeiende sfeer neer te zetten. Als kijker word je een puzzel gepresenteerd waarvan, in tegenstelling tot eerder werk, Villeneuve je niet alle stukjes geeft. Als je dit niet als frustrerend ervaart zal je nog dagen zoet zijn met het invullen van je eigen interpretatie, de verbijsterende final frame draagt hier zeker aan bij.

Scott van der Winden

Waardering: 4

Bioscooprelease: 29 mei 2014
DVD- en blu-ray-release: 20 januari 2015