Enemy of the State (1998)
Regie: Tony Scott | 131 minuten | actie, drama, thriller | Acteurs: Will Smith, Gene Hackman, Jon Voight, Lisa Bonet, Regina King, Stuart Wilson, Laura Cayouette, Loren Dean, Barry Pepper, Ian Hart, Jake Busey, Scott Caan, Jason Lee, Gabriel Byrne, James LeGros, Dan Butler, Jack Black, Jamie Kennedy, Bodhi Elfman, Jacob Chambers, Alexandra Balahoutis, Anna Gunn, Jascha Washington, Seth Green, Philip Baker Hall, Brian Markinson, Jason Robards, Tom Sizemore
‘Enemy of the State’ houdt de kijker bijna vanaf het begin op het puntje van de stoel of bank. Lekker onderuitgezakt deze film kijken is er niet bij, je wordt onwillekeurig meegesleept in het spannende verhaal over inbreuk op privacy van burgers en ge- of misbruik van de rol van overheidsinstellingen hierin.
Robert Dean heeft het allemaal, een succesvolle advocatenpraktijk, een lieve vrouw, een schattig zoontje en een prachtig huis. Hij komt een oude klasgenoot Zavitz (Jason Lee) tegen, alhoewel je niet eens kunt spreken van een echte ontmoeting. Want binnen vijf minuten, voordat Dean beseft wat er aan de hand is, komt zijn vroegere schoolvriend bij een akelig ongeluk om het leven. Aangeslagen gaat Dean naar huis en dan blijkt dat Zavitz hem iets gegeven heeft (al weet Dean dat niet), waar de NSA èrg veel belang bij heeft om dit terug te krijgen. Er volgt een spannend en adembenemend achtervolgingsverhaal, waarvan paranoïde mensen slapeloze nachten van zouden krijgen.
Regisseur Tony Scott en producer Jerry Bruckheimer werkten al eerder samen aan (succesvolle) films als ‘Top Gun’, ‘Days of Thunder’, ‘Crimson Tide’ en ‘Beverly Hills Cop II’. Ook in 2006 zullen zij samen een film uitbrengen, getiteld ‘Deja Vu’, wederom een actie/avonturenfilm. Bij ‘Enemy of the State’ krijg je van deze twee heren wat je verwacht: een big-budget actiefilm, met explosies, achtervolgingen en adrenaline, maar ook meer, namelijk een goed verhaal en een prima stel acteurs, let op: geen filmsterren, maar acteurs!
Will Smith is perfect gecast voor deze rol (Tom Cruise kreeg de rol ook aangeboden, maar nam liever ‘Eyes Wide Shut’ op). Hij komt overtuigend over als de advocaat die in een mum van tijd alles wat hem lief was, kwijtraakt. Ook Gene Hackman is uiterst sterk als de mysterieuze Brill. Prima samenspel tussen deze twee acteurs, de blikken die ze wisselen in de bus voor het restaurant van Pintero is alleszeggend. Ook de dialogen zijn grappig geschreven, zoals bijvoorbeeld als ze wegrijden van het ontploffende kantoor van Brill (“What the hell is happening?” “I blew up the building.” “Why?” “Because you made a phone call.”). Jon Voight is in optima forma als slechterik. Andere acteurs als Gabriel Byrne en Tom Sizemore zijn zo kort in beeld dat ze als cameo genoemd kunnen worden, maar zijn ook een genot om naar te kijken.
Een groot aantal clichés wordt vermeden in het verhaal en dat is een pré. Zo speelt de vrouw van Dean (Regina King) geen slachtofferrol, maar wordt ze geportretteerd als een onafhanlijke sterke dame met een uitgesproken eigen mening. Het einde van de film had ook een stuk banaler gekund.
Tevens een vermelding waard is de mooie soundtrack, van voormalig Yes-gitarist Trevor Rabin. Gaat je hart nog niet sneller kloppen van wat je ziet, dan moet je je oren maar eens goed openzetten! ‘Enemy of the State’ is één van de beste actiefilms uit de jaren negentig. Heb je deze film nog niet gezien, dan moet je hier snel verandering in aanbrengen. Want pas op: je wordt in de gaten gehouden!
Monica Meijer
Waardering: 4.5
Bioscooprelease: 7 januari 1999