Entre deux mondes – Ouistreham (2021)
Regie: Emmanuel Carrère | 106 minuten | drama | Acteurs: Hélène Lambert, Louise Pociecka, Steve Papagiannis, Aude Ruyter, Juliette Binoche, Jérémy Lechevallier, Kévin Maspimby, Faïçal Zoua, Arnaud Duval, Didier Pupin, Léa Carne, Nathalie Lecornu, Joël Graindorge, Clémentine Tehua, Wendy Quéguiner
De Parijse schrijfster Marianne Winckler wil weten hoe het is om op een minimumloon te leven en gaat hiervoor undercover in het arrondissement Caen. Marianne belandt bij een schoonmaakbedrijf in Ouistreham waar ze een tijdelijk contract aangeboden krijgt tegen een hongerloon. Tijdens het werk leert ze de achttienjarige Marilou (Léa Carne) en de alleenstaande moeder Chrystèle (Hélène Lambert) kennen en delen ze gaandeweg lief en leed. Chrystèle moet zoveel uren maken om het hoofd boven water te houden dat ze nauwelijks tijd en geld overhoudt voor spontane uitjes met haar kroost of voor haarzelf. Ondertussen noteert Marianne heimelijk de haast onwaarschijnlijke anekdotes opgelepeld uit de monden van haar nieuwe collega’s en voelt ze aan dat ze over een dun koord loopt met haar alter ego. Wat als ze door de mand valt? En waar hebben Marilou en Chrystèle meer aan, dat Marianne voor dag en dauw helpt met transport en zij aan zij schoonmaakt of dat de romancier hun weerbarstige omstandigheden met de pen als wapen wereldkundig maakt?
Regisseur Emmanuel Carrère, die voornamelijk romans en scripts achter zijn naam heeft staan, heeft het doorwrochte en verontrustende script voor zijn derde film samen met journaliste Florence Aubenas geschreven. Het is tevens op het non-fictie boek ‘Le Quai de Ouistreham’ van Aubenas gebaseerd die zelf undercover is geweest. Je kan Carrere’s film gebroederlijk plaatsen naast de sociaal-realistische en maatschappijkritische producties van de Belgische broers Jean-Pierre en Luc Dardenne en de Britse regisseur Ken Loach. Zoals hun werk is Carrère gepreoccupeerd met klasse-immobiliteit in westerse landen en vermijdt hij allerlei Hollywood-sentiment rondom armoede.
“Je liegt, je bent lager dan ons schoonmaaksters”, schreeuwt Chrystèle tegen Marianne als de vrijgevochten jonge moeder erachter komt dat Marianne niet is wie ze vertelt dat ze is. Ze was voor Marilou en Chrystèle een lotgenote. Wanneer die vrouw wezenlijk uit de duim is gezogen, voelen de twee diep verraad. Als de vriendschap in het hart van ‘Entre deux mondes’ al niet uit nood en leed was geboren, onderstreept het verhaal nog maar eens dat een gedeeld lot en klasse loyaliteit sterk zijn verbonden. Klassemobiliteit is eerder een uitzondering dan een regel als je onderaan de sociale ladder bungelt. Marianne kan echter wel zo uit het minimumloon leven stappen terug naar het comfort van een middenklasseleven in de Franse hoofdstad. Dit veel gehoorde argument over de onethische kant van undercoverwerk, brengt de film gelaagd en is het sterk emotioneel geladen door de onvermijdelijk persoonlijke verbindingen die Marianne aangaat voor haar journalistieke missie. Chrystèle bevindt zich in een tegenovergestelde positie. De jonge strijdbare moeder kan niet ontsnappen en heeft een groot wantrouwen in instanties en mensen die haar zogezegd willen helpen. Toch wanneer het ijs eenmaal gebroken is, kan Chrystèle niets anders doen dan wat nodig is en zichzelf zijn.
Debutante Helene Lambert als, de rauwdouwer met een groot hart, is een grote revelatie. Chrystèle is de ontketende Django (‘Django Unchained’, Quentin Tarantino, 2012) en poogt het verhaal de hare te maken. Terecht leest zij Marianne, gespeeld door oudgediende Juliette Binoche en tevens een producer van de film, de les over hoe iemand zich dient te gedragen in een wereld waarin niemand werkelijk gelijk start. Bovendien weerklinkt in Chrystèle’s reactie op het Marianne’s boek het grote ongenoegen dat rondwaart onder de gele hesjes aller landen.
Het onverschrokken ‘Entre deux mondes’ (‘Ouistreham’) werpt een nauwgezette blik op sociale ongelijkheid in Noord-Frankrijk. De regisseur bedient zich bovendien van weinig frivoliteiten. Zo is er geen vrijkaart voor schone vakantieplaatjes van Caen waar ook de asielzoekers langs de snelweg richting de waterkade dolen. Juist ook het onopgesmukte cameragebruik en de scherpe montage maken de verhulde sociale ongelijkheid bij de mensen onverbiddelijk zichtbaar en invoelbaar.
Roy van Landschoot
Waardering: 4
Bioscooprelease: 22 september 2022