Er ist wieder da (2015)

Regie: David Wnendt | 110 minuten | komedie | Acteurs: Oliver Masucci, Fabian Busch, Christoph Maria Herbst, Katja Riemann, Franziska Wulf, Lars Rudolph, Michael Kessler, Daniel Aminati, Dagi Bee, Fred Aaron Blake, Roberto Blanco, ChrisTezz, Piet Fuchs, Stephan Grossmann, Christian Harting, Patrick Heinrich, Klaas Heufer-Umlauf

Wat gebeurt er anno 2014 als je Hitler rond laat lopen in Berlijn? Regisseur David Wnendt laat het zien in de vrije verfilming van de gelijknamige Duitse bestseller van schrijver Timur Vermes “Er ist wieder da”. Niet alleen in 2014 werd er de spot gedreven met Hitler als personage, dit gebeurde bijvoorbeeld ook al in het werk Charlie Chaplin. En in ‘Inglourious Basterds’ kwam Hitler er als personage er wat minder goed vanaf. Natuurlijk zijn er in de jaren na de oorlog genoeg serieuze films gemaakt over de daden van Hitler in de oorlog, maar kennelijk roept Hitler als personage ook andere gevoelens op. Blijkbaar kunnen we accepteren dat er gelachen kan worden om Hitler, ondanks zijn gruweldaden in de Tweede Wereldoorlog.

2014. Na zeventig jaar in coma te hebben gelegen wordt Hitler wakker op de plaats waar in de oorlog de Führerbunker stond in Berlijn. Compleet nog in uniform ontwaakt hij te midden van een spelletje voetbal door kinderen. Na zijn ontwaking begint hij gedesoriënteerd door Berlijn te lopen. Overal waar hij langs loopt wil men met hem op de foto. Hijzelf weet het allemaal niet met al die moderne dingen. En waarom doet niemand meer de Hitlergroet? Wanneer hij er bij een krantenkiosk achter komt dat het 2014 is, valt hij flauw. Ondertussen wordt bij de televisiezender MVTV freelancer Fabian Sawatzki ontslagen. Wanneer hij zijn archiefbeelden terug kijkt, blijkt hij het ontwaken van Hitler te hebben gefilmd. Hij ziet zijn kans schoon en probeert hem op te sporen. Samen met Hitler gaat Fabian op pad door Duitsland.

Regisseur Wnendt wisselt hierbij ‘documentaire’ beelden af met geënsceneerde beelden. Hij roept reacties op bij het ‘echte publiek’. Dat zoiets gedaan wordt, is niet voor het eerst. Ook in ‘Borat’ van Sacha Baron Cohen liep Borat tussen het publiek om reacties op te roepen. Hitler praat met de Duitsers over de huidige politiek waarbij men geen blad voor zijn mond neemt met betrekking tot de opmerkingen over buitenlanders. MVTV is ondertussen geïnteresseerd in tv-shows met Hitler en deze zijn een echte mediahit. Hitler wordt populair in Duitsland en geen enkele zender kan meer zonder hem. Haat zaaien kan hij als de beste, maar hij wordt omarmd door het Duitse volk.

Oliver Masucci zet Hitler neer als een zeer realistisch persoon, compleet met accent en snor. In het begin van ‘Er ist wieder da’ kan er nog gelachen worden om zijn personage, de grappen en de manier waarop hij naar de wereld kijkt. Naarmate de film vordert, worden de grappen wat wranger en de boodschap wat harder. Zoals Hitler zelf verwoordt: “Ik kan gezien worden als een monster, maar wat zijn de mensen die mij kiezen dan?” Het door elkaar gebruiken van geënsceneerde beelden en documentaire beelden zorgt ervoor dat de kijker op een gegeven moment niet precies het onderscheid meer kan maken. Dit komt de acteerkwaliteiten van de overige personages niet ten goede. Ook de social media beelden die Wnendt toevoegt zorgen ervoor dat de film enigszins zijn charme verliest. Door het gebruik van ‘documentaire’ beelden wordt duidelijk gemaakt dat deze ideeën inderdaad nog leven in het hedendaagse Duitsland. Niet alleen in Duitsland, in de compilatie aan het einde van ‘Er ist wieder da’ blijkt dat bijvoorbeeld PVV leider Geert Wilders gezien kan worden als een zelfde soort leider. Wat destijds in de oorlog gebeurde, kan zo weer gebeuren, aldus Wnendt.

Marjolein Linstra

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 26 november 2015
DVD- en blu-ray-release: 1 april 2016