Euphoria – Eyforiya (2006)

Regie: Ivan Vyrypayev | 74 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Polina Agureyeva, Maksim Ushakov, Mikhail Okunev, Yaroslavna Serova, Vitali Romanyuk, Vyacheslav Kokorin, Zoya Zadorozhnaya, Maksim Litovchenko, Madlen Dzhabrailova, Yevgeniya Dmitriyeva, Olga Balandina, Tatyana Ufimtseva, Aleksandr Suchkov, Yegor Golovenkin, Aleksandr Shein, Aleksandr Vdovin, Valyus Tertelis, Rustem Yuskayev, Aleksei Gnilitsky, Ara Oganesyan, Aleksandr Yefremov, Roman Klochkov, Sergei Kryuchkov, Ilya Lokteonov, Nikolai Privolnev, Ivan Shirokov

Een niet makkelijk toegankelijke film door het vederlichte plot en de onbegrijpelijke verhaalstructuur, dat echter op punten wint door de wonderschone landschapsbeelden en de muziek. Hiermee wordt een poëtische toon aangeslagen vol symboliek, die de emoties van de hoofdrolspelers op prachtige wijze weet te verbeelden.

De Russische toneelschrijver Ivan Vyrypayev won vele prestigieuze theaterprijzen in zijn vaderland, voordat hij zich in 2006 aan film wijdde. ‘Euphoria’ is zijn debuutfilm en is een grotendeels geslaagd experiment geworden. Zijn toneelachtergrond verraadt zich in de soms wat statische kaders waarin hij zijn hoofdrolspelers laat optreden. Het meest opvallende kenmerk van ‘Euphoria’ is echter de grandioze camerawerk van Andrey Naidenov op de eindeloze Russische steppen. Door de camera regelmatig “in vogelvlucht” over het landschap te laten vliegen, laten Vyrypayev en Naidenov zien hoe schitterend deze steppen en de rivier de Don die er doorheen stroomt zijn. De regisseur zelf heeft gezegd dat de natuur eigenlijk een karakter op zichzelf vormt in de film en daar is geen woord teveel bij. Het is tegelijk ook hetgene dat ‘Euphoria’ zo de moeite waard maakt. Door het landschap in te zetten om de gevoelens van de mensen die daar hopeloos in rond dolen weer te geven, speelt Vyrypayev zijn sterkste troef uit. Hierbij mag echter ook de muziek van Aidar Gainullin niet onvermeld blijven. Afwisselend opzwepend en kalmerend, vormen de typisch Russische klanken een perfecte aanvulling op de beeldenpracht.

Het verhaal is immers op een bierviltje samen te vatten – en daar is dan ook meteen nog genoeg plaats voor zo’n beetje alle dialoog die in de film gesproken wordt. Het gebrek aan een goed scenario of zelfs maar de schijn van een degelijke plotontwikkeling wordt door de beelden echter ruimschoots gecompenseerd. Toch moet de kijker zich er wel op instellen, want wie argeloos gaat proberen om wijs te worden uit de gefragmenteerde verhaallijnen, zal van een koude kermis thuis komen. Soms lijkt er sprake te zijn van een subplot of een nieuwe ontwikkeling, bijvoorbeeld als er een nieuw personage wordt geïntroduceerd, maar dan blijken telkens snippers te zijn; losse draadjes die nergens heenleiden. Hierdoor wordt het gevoel versterkt dat er hele scènes, sommige cruciaal, uit de film zijn weg geknipt. De korte speelduur, 74 minuten, werkt dat gevoel in de hand. De vraag is of Vyrypayev er in een toneelstuk mee weg zou zijn gekomen. Het is daarom des te opvallender dat hij in zijn regiedebuut hiervoor gekozen heeft.

De acteurs zijn slechts pionnen in het spel, nietige onderdelen van de elementen en het landschap. Polina Agureyeva weet als Vera prima haar mentale worsteling tussen de keuze voor haar echtgenoot Valeri (Mikhail Okunev) en Pavel (Maksim Ushakov), de man waarvan ze houdt. Echt veel ruimte om hun rol uit te werken krijgen de acteurs niet, behalve dan elkaar vaak zwijgend aankijken. Hun emoties worden vooral tot uitdrukking gebracht in de natuur en de muziek. En die laatste twee elementen maken, ondanks de beperkingen, ‘Euphoria’ toch meer dan de moeite waard.

Hans Geurts