Exorcist II: The Heretic (1977)

Regie: John Boorman | 118 minuten | science fiction, horror | Acteurs: Linda Blair, Richard Burton, Louise Fletcher, Max von Sydow, Kitty Winn, Paul Henreid, James Earl Jones, Ned Beatty, Belinda Beatty, Barbara Cason, Ken Renard, Shane Butterworth

Sommige films lijken beter te worden naarmate de jaren verstrijken. ‘Exorcist II: The Heretic’ is zo’n film. Jarenlang werd de film gezien als misbaksel, maar het is tijd voor eerherstel. De tweede ‘Exorcist’ verdient een mooie plek in de cultafdeling van de betere videotheek.

De eerste ‘Exorcist’ van regisseur William Friedkin sloeg in als een bom in 1973. Het publiek was zowel geschokt als geïntrigeerd door het galspuwende en vuilbekkende meisje Regan MacNeil, gespeeld door Linda Blair. Blairs naam bleef voor altijd verbonden aan het speelse kind dat veranderde in een monster.

Na het grote succes van deel één kon een tweede deel niet uitblijven, maar het is haast onmogelijk om een klassieke film te laten opvolgen door een beter product. De voorbeelden in de filmhistorie zijn legio. Regisseur John Boorman, bekend van onder andere het wildwater-avontuur ‘Deliverance’ uit 1972 met Burt Reynolds, begon er toch aan en dat was moedig.

‘Exorcist II: The Heretic’ uit 1977 is geen kopie van het eerste deel. Wellicht had een groot gedeelte van het publiek gehoopt dat de vulgariteiten uit deel een nog erger zouden zijn in deel twee, maar het blijkt anders. De toon van de film in zijn geheel is lang niet zo confronterend, maar kalmer omdat het de psyche van de hoofdrolspelers als uitgangspunt neemt.

Regan is inmiddels een aantrekkelijke, jonge meid en lijkt de verschrikkingen van vroeger achter zich te hebben gelaten. Zij woont betrekkelijk anoniem in een van de vele wolkenkrabbers van een grote stad. Regelmatig gaat Regan voor onderzoek naar een therapeut, die met nieuwe methoden probeert om het meisje te confronteren met haar afschuwelijke verleden. Samen met de door Richard Burton gespeelde priester Lamont proberen zij om de duivel voor eens en altijd te verdrijven uit Regan MacNeil. Dat satan nog steeds prominent aanwezig is blijkt uit filmtitel: ‘heretic’ staat voor ketter.

De zwakte van de film zit hem in het veel te uitgebreid ingaan op de oorzaak van Regans bezetenheid. Een ongelofelijke geschiedenis die ons voert naar een plek in Afrika veertig jaar eerder in combinatie met toch wel amateuristisch aandoende special effects (ooit al eens het perspectief van een sprinkhaan in de lucht willen meemaken?) zorgen voor een serieus minpunt. Het scenario is of afkomstig van een briljante fantast of het gevolg van een niet te onderschatten LSD-trip.

Wie de filmische missers uitzit of niet al te zwaar opneemt, zal de lichtpunten koesteren. Elke film met Richard Burton levert boeiend materiaal op. De prachtige muziek van Ennio Morricone geeft kleur aan de enorme tweespalt in het hoofd van de mooie Linda Blair. Daarnaast combineert de tweede ‘Exorcist’-film het mystieke met het occulte, wat zowel huiveringwekkende als hele mooie fragmenten oplevert. De ochtendwandeling die Regan in haar slaap maakt over de rand van haar honderd meter hoge balkon is hier een voorbeeld van. Sta open en ‘Exorcist II’ zorgt voor een interessant filmisch uitstapje.

Robbert Bitter

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 15 september 1977