Exorcist: The Beginning (2004)

Regie: Renny Harlin | 109 minuten | avontuur, horror, thriller | Acteurs: Stellan Skarsgård, Izabella Scorupco, James D’Arcy, Remy Sweeney, Julian Wadham, Andrew French, Ralph Brown

Of je nu wel of niet één van de twee prequels van ‘The Exorcist’ hebt gezien maakt niet uit. De hele soap rond de films is ondertussen beroemder geworden dan de franchise zelf. Na heel wat gedoe in de de roddelpers werd dan eindelijk de eerste prequel in de zalen geslingerd. Regisseur Renny Harlin’s film werd door pers en publiek genadeloos afgeslacht. Maar is dat wel terecht? Nu de hype rond de serie is weggeëbt is het wel aardig om te zien of ‘Exorcist: The Beginning’ inderdaad zo slecht is als beweerd werd. En eerlijk is eerlijk: dat valt enorm mee.

In ‘Exorcist: The Beginning’ maak je kennis met Mr. Merrin (Skarsgård), een uitgebluste archeoloog. Voordat hij een Mr. was ging Merrin door het leven als Father, oftewel pater. Na een schokkende gebeurtenis in het verleden heeft de man zijn geloof in God verloren. Na veel omzwervingen belandt hij in Afrika. Onder het woestijnzand ligt een heidense kerk verscholen, iets wat de archeoloog in Merrin wel aanspreekt. Wat hij niet weet is dat de kerk vervloekt is. Dan beginnen de eerste doden te vallen. Kan Merrin het kwaad afwenden?

Als het goed was dan zou je na het zien van deze prequel precies moeten weten wat er met Father Merrin gebeurde voordat hij bij Linda Blair op bezoek kwam en door haar ondergekotst werd. Maar helaas, dat weet je na het zien van dit werkje nog niet. Niet omdat Harlin nu zo’n onduidelijke film heeft gemaakt, maar omdat Paul Schrader ook een prequel over dezelfde Merrin heeft gemaakt. Beide prequels lijken totaal niet op elkaar. Zo zijn in beide films verschillende personages te zien en zijn ook de finales totaal uiteenlopend. In tegenstelling tot de psychologische aanpak van Schrader, mikt Harlin puur op fysieke horror.

‘Exorcist: The Beginning’ is bij vlagen erg schokkend en ranzig. De griezelscènes die je te zien krijgt zijn behoorlijk lomp, zeker voor een publieksfilm als deze. Vooral het gegeven dat onschuldige kinderen het meest te lijden hebben onder de verschrikkingen maakt deze film spannend en onvoorspelbaar. Helaas is Harlin er niet in geslaagd om een evenwichtige horrorfilm te maken. Tussen alle smerigheden door, valt op hoe krukkig de dialogen zijn en hoe minimaal de karakteruitdieping is. Mensen praten langs elkaar heen en belangrijke gebeurtenissen of plotwendingen lijken zomaar uit de lucht te vallen. De opbouw naar de (over-de-top) finale is warrig en onsamenhangend.

Het grootste manco aan deze film is de aansturing van de acteurs. In Stellan Skarsgård heeft de film een ijzersterke leading man, maar helaas wordt er weinig gebruik gemaakt van zijn talent. De Zweedse acteur moet het doen met kromme tekstregels en een niet uitgediept personage. Gelukkig kan Skarsgård het merendeel van deze tekortkomingen compenseren met zijn spel. Zonder al teveel woorden kun je opmaken dat Merrin een zwaar depressieve man is die zijn portie leed al wel gehad heeft. Zijn pijn is bijna tastbaar. Helaas komt de psyche van Merrin nooit echt van de grond, omdat Harlin meer interesse toont in bloederige wonden en harde geluidseffecten. De andere castleden acteren aardig, maar niet meer dan dat.

Wat dan wel weer in het voordeel spreekt van Harlin is dat hij zijn film vlot heeft gemonteerd. Er zit vaart in. Ook maakt hij gebruik van aparte camerastandpunten, sfeerverhogende kleurfilters en een sterke soundtrack. Eigenlijk is ‘Exorcist: The Beginning’ een vermakelijke pulphorrorfilm, die helaas moet concureren met de klassieke ‘Exorcist’ van William Friedkin. En om een ‘simpele’ film als deze te vergelijken met een heilig instituut pakt uiteraard nadelig uit. Laat je je niet teveel meeslepen met het ‘Exorcist’ label dan zul je vast en zeker lol beleven aan Harlin’s horrorfilm. Ook is het leuk om ‘The Beginning’ naast ‘Dominion’ te leggen en zelf uit te maken welke film nu eigenlijk het beste is.

Frank v.d. Ven

Waardering: 3

Bioscooprelease: 27 januari 2005