Expedition Guyana-Lost Land of the Jaguar: An Expedition to the Jungles of Guyana (2008)

Regie: Annie Backhouse, Lou Ferguson, Jonny Young | 156 minuten | documentaire

Aan de noordoostkust van Zuid-Amerika ligt Guyana, een vergeten land vol unieke en soortenrijke oerwouden, onherbergzame jungles die nog maar gedeeltelijk in kaart zijn gebracht. In deze ongerepte oorden leven talloze dieren die nog nooit met mensen in contact zijn geweest. Maar het wilde Guyana is ook een prachtig stukje aarde dat wordt bedreigd door de euvelen der moderniteit. Houtgiganten staan te popelen om er hun bulldozers en kettingzagen te laten ronken en bieden het weinig welvarende Guyana veel geld om toegang te krijgen tot de oerwouden van het land. In een poging het land te helpen bij het beschermen van zijn niet bepaald geringe natuurschatten, waagt een uit biologen en cameramensen bestaand expeditieteam zich in het oerwoud om de rijke biodiversiteit van Guyana in kaart te brengen. Vanuit een speciaal junglekamp starten de onderzoekers hun zoektocht naar zeldzame dieren en planten. Ze stuiten uiteindelijk op een verbluffend rijk soortenpalet dat aantoont hoe gezegend Guyana in biologisch opzicht wel niet is.

Hoewel de jungles van Brazilië en Suriname (zeker voor ons Nederlanders) wel bepaalde beelden bij de meesten van ons zullen oproepen, is buurland Guyana een stuk onbekender. Toch is het een van de weinige landen op aarde waar de oude, oorspronkelijke regenwouden nog grotendeels intact zijn en weinig last hebben gehad van de economische dadendrang van de mens. Guyana wordt ook wel vaak aangeduid als het land van reuzen. ‘Expedition Guyana’ maakt treffend duidelijk waarom, want het expeditieteam dat de kijker door de weelderige wouden en weidse grasvlakten van Guyana gidst stuit onderweg onder meer op de grootste katachtige van Zuid- en Noord-Amerika (jaguar), de met afstand dikste slang ter wereld (groene anaconda), ’s werelds grootste spin (goliathvogelspin), de grootste en krachtigste arend van Zuid-Amerika (harpij), de grootste miereneter op aarde (reuzenmiereneter), grote papegaaien (ara’s) en de intelligente en speelse reuzenotter. Hoewel deze soorten natuurlijk wel de krenten in de pap zijn, trekken er nog veel meer opmerkelijke levensvormen aan ons oog voorbij in deze visuele ontdekkingsreis door een weelderig natuurparadijs dat zijn gelijke op aarde nauwelijks kent. Kleurrijke kikkers, slangen, hagedissen en vogels, buitenaards aandoende geleedpotigen zoals zweepstaartschorpioenen (die ondanks hun Nederlandse naam nauwer verwant zijn aan spinnen), luidruchtige rode brulapen, primaten in dwergformaat (roodhandtamarins), reusachtige kaaimannen en zoetwatervissen die rechtstreeks lijken te zijn weggezwommen uit een monsterfilm, het zijn allemaal wezens die tonen hoe rijkgeschakeerd het dierenleven is in de evolutionaire proeftuin die Guyana heet.

‘Expedition Guyana’ leeft niet alleen van de mooie beelden van talloze unieke wezens die de revue passeren, maar ook van de enthousiaste en kundige presentatoren die ons deelgenoot maken van hun avonturen. Het zijn allemaal mensen met eigen specialismen, waardoor de documentairereeks zelden aan vaart en kwaliteit inboet. Waar de meeste mensen bijvoorbeeld zouden gruwelen van een nachtelijke zoektocht naar reusachtige vogelspinnen of zich op zijn minst ongemakkelijk zouden voelen als ze, ingesloten in een smalle boomstronk, omringd zouden zijn door flinke kruipbeesten, is entomoloog en expeditieleider George McGavin net een kind in een snoepwinkel als hij oog in oog komt te staan met grote insecten, spinnen of giftige schorpioenen. Het is ook bewonderenswaardig om te zien hoe Steve Backshall, de avonturier van het stel, al zijn krachten en moed moet aanspreken om de steile wanden van de imposante en geheimzinnige Mount Upuigma (net over de grens in Venezuela) te beklimmen. ‘Expedition Guyana’ toont bovendien ook aan dat het verkennen van een ongerept land als Guyana weliswaar een voorrecht is, maar tevens betekent dat je soms bij middagtemperaturen van bijna veertig graden en een luchtvochtigheidsgraad van ruim negentig procent dwars door onherbergzaam terrein vele kilo’s apparatuur in de rondte moet sjouwen.

‘Expedition Guyana’ schetst een fraai portret van een regio die tot de mooiste, soortenrijkste en meest ongerepte gebieden op aarde behoort. De reeks laat je met de gedachte achter dat Guyana een natuurparadijs is dat koste wat het kost voor de ondergang behoed moet worden. En dan weet je zeker dat een documentaire met een beschermingsboodschap zijn doel niet voorbij heeft geschoten.

Frank Heinen

‘Expedition Guyana’ (‘Lost Land of the Jaguar: An Expedition to the Jungles of Guyana’) verschijnt donderdag 16 mei 2013 op DVD en blu-ray.