Eye in the Sky (2015)

Regie: Gavin Hood | 102 minuten | drama, thriller, oorlog | Acteurs: Helen Mirren, Aaron Paul, Alan Rickman, Barkhad Abdi, Jeremy Northam, Iain Glen, Phoebe Fox, Kim Engelbrecht, Meganne Young, Carl Beukes, Monica Dolan, James Alexander, Armand Aucamp, Babou Ceesay, Francis Chouler, Kenneth Fok, Daniel Fox, Olga Gainullina, John Hefferman, Graham Hopkins, Jessica Jones, Tyrone Keogh, Lex King, Kate Liquorish, Richard McCabe, Zak Rowlands, Mondé Sibisi, Julian Stone, Aisha Takow, Luke Tyler, Ebby Weyime

Als je ruim anderhalf uur op het uiterste puntje van je stoel zit, dan weet je dat je een goede film in handen hebt. Als je daarbij optelt dat het grootste aandeel bestaat uit beelden van mensen die naar schermen kijken, dan weet je dat je het uitmuntend is.

‘Eye in the Sky’ zal de geschiedenis ingaan als de laatste film waarin de onnavolgbare Alan Rickman als acteur te zien is. Gelukkig verkeert hij in erg goed gezelschap in deze film van regisseur Gavin Hood die eerder onder andere ‘Rendition’, ‘X-Men Origins: Wolverine’ en ‘Ender’s Game’ maakte. Met het eveneens in een oorlogssituatie gesitueerde ‘Rendition’ bewees de Zuid-Afrikaanse filmmaker al raad te weten met het opvoeren van de spanning, maar waar die vooral ter plekke gesitueerd is, wordt de strijd in ‘Eye in the Sky’ vanuit de veiligheid van het thuisland uitgevochten.

De film opent met de geheime missie die kolonel Katherine Powell (Helen Mirren) ontvangt op haar basis in Engeland. Haar doel is het arresteren van de nummers 2, 3 en 5 most wanted terroristen, die zich op dat moment in Nairobi bevinden. Wanneer blijkt dat er een onmiddellijke dreiging van deze groep uitgaat, wordt de missie aangepast van arresteren naar doden. En hoewel dit doden uitgevoerd dient te worden door één drone bestuurd door piloot Steve Watts (Aaron Paul), ligt de werkelijke controle over de knop opgesloten in een lange hiërarchische ladder. Maar als een klein meisje een broodkraampje opent dat zich binnen het bereik van de droneraket bevindt, realiseert Watts zich wat hem wordt gevraagd en eist hij dat de beslissing terug de ladder opgaat voor het kind wordt opgeofferd.

Britse scenarist Guy Hibbert verklaart dat het idee voor de film ontsprong uit de wetenschap dat drones en gecomputeriseerde oorlogsvoering zouden toenemen in de eenentwintigste eeuw, terwijl niemand er nog over schreef. Hij was duidelijk niet alleen in deze gedachte, want ruim voor ‘Eye in the Sky’ uitkwam, ontving George Brant al positieve reacties op zijn toneelstuk over een gevechtspilote die de overstap maakt naar dronepilote. Inmiddels is ‘Grounded’ terug op de planken in New York met Anne Hathaway in de hoofdrol, en de overpeinzingen van haar personage doen sterk denken aan die van Watts. De frase ‘You can’t hide from the eye in the sky’ komt zelfs uit haar mond. Een actueel thema dus, waarbij de schuldvraag een belangrijke rol speelt. Voordat de titel van Hoods film werd gewijzigd naar het poëtische ‘Eye in the Sky’ heette de productie ‘Kill Chain’. Dit is hoe het leger het proces noemt waarbij meerdere mensen invloed hebben op de beslissing over het overhalen van de trekker – een proces dat gecalculeerd, politiek en emotioneel tegelijk kan zijn, zo bewijst de film. Om de complexiteit van de situatie goed te verbeelden, heeft Hood gekozen voor een absolute sterrencast. Naast Paul, Rickman en Mirren vervullen ook Iain Glen, Jeremy Northam en rijzende nieuwkomers Phoebe Fox en Barkhad Abdi een rol. Elk figuur in de reeks beslissingen weet daardoor een sprankje authenticiteit toe te voegen aan hun korte beeldtijd en zo verwordt niemand tot een tweedimensionaal schertsfiguur.

Oorlogsvoering via computers en drones is, zoals Hibbert verwachtte, erg relevant op dit moment en in theorie klinkt het zo simpel en afstandelijk als een computergame; ‘Eye in the Sky’ bewijst dat de praktijk rommelig en zeer persoonlijk kan zijn. De topcast schittert in dit ijzingwekkende spel waarin de druk door de lopende klok steeds verder toeneemt. De beslissing over het afvuren van één wapen wordt eindeloos rond gekaatst en de spanning straalt van de verantwoordelijke ambtenaren en officieren af. Geen enkele deelnemer aan dit machtsspel zit te wachten op dood en verderf – toch moeten hun doelwitten zo snel mogelijk uit de weg geruimd worden. Als kijker blijf je achter met een beklemd gevoel en de vraag: wie heeft de macht – en nog belangrijker: wie draagt de verantwoordelijkheid?

Maaike Tol

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 12 mei 2016
DVD- en blu-ray-release: 7 september 2016