Ezra (2007)
Regie: Newton I. Aduaka | 104 minuten | drama | Acteurs: Mamoudu Turay Kamara, Mariame N’Diaye, Mamusu Kallon, Richard Gant, Mercy Ojelade, Emile Abossolo M’bo, Merveille Lukeba, Wale Ojo
‘Ezra’ is een openhartige en daardoor ook confronterende film die een in feite wereldwijd moreel schandaal behandelt, het gebruik van kindsoldaten in geweldsconflicten. ‘Ezra’ is bepaald geen film voor publiek dat zich onderuitgezakt een avondje ontspannen wil vermaken. Het onderwerp is daarvoor ongeschikt. ‘Ezra’ is wel een film voor zij die zich willen laten informeren over deze misstanden en het hoe en waarom. Hoe groot is de algehele ontworteling van deze kinderen en hoe moeilijk is het voor hen na afloop van de oorlog nog normaal te functioneren, gezien hun traumatische ervaringen?
Ezra (sterk gespeeld door Mamoudu Turay Kamara) wordt als kind ontvoerd door een rebellengroepering. Land en plaats worden niet nader geduid, maar de bron voor de film lag in de gruwelijkheden in Sierra Leone. Het proces van Charles Taylor voor het Oorlogstribunaal is kapstok voor de positionering van het verhaal. De aanklacht van de film is echter veel breder, het gebruik van kindsoldaten is niet tot dat land beperkt. In veel Afrikaanse conflictsituaties, maar ook in andere continenten, worden kinderen hiervoor ingezet.
Het verhaal wordt ons na afloop van de oorlog verteld door de ogen van drie getuigen voor de Waarheid- en Verzoeningscommissie. Ezra zelf is de ex-strijder, zijn zuster Onitcha (prima rol van Mariame N’Diaye) is haar tong kwijtgeraakt bij een slachtpartij en Cynthia is een eveneens een ex-soldate. Tijdens de getuigenissen komt zuster Onitcha met de onthulling van een geheim dat zij steeds verborgen heeft gehouden. Kindsoldaten worden vaak in een roes van drank en drugs gebracht om daarna niets en niemand ontziend te kunnen handelen. Ook Ezra heeft onder de gedwongen invloed van drugs deelgenomen aan een aanval op het dorp waar zijn ouders woonden. Zijn ouders zijn bij die aanval overleden en zijn zuster, die daarvan getuige was, is bij die aanval gewond geraakt.
De commissie waarvoor de getuigen staan is geen rechtbank in juridische zin. Dit maakt het eenvoudiger om vrijuit over het gebeurde te kunnen spreken om zodoende een bijdrage te leveren om de gruwelen achteraf alsnog te kunnen verwerken. Ezra ontkent echter alles, hij weet zich door zijn trauma’s niets meer te herinneren.
Het verhaal springt dan in tijd heen en weer, de getuigenissen voor de commissie ontrafelen stukje bij beetje de hele geschiedenis. Onthullend is dat dergelijke conflicten vaak helemaal niet op enige politieke overtuiging berusten, maar dat het meestal uitsluitend gaat om pure macht en – in dit geval – het bezit van een gebied met diamantmijnen. Onthutsende corruptie, uiteraard verdient de internationale wapenhandel gigantisch en de opbrengst van de zogenoemde bloeddiamanten verdwijnt in de zakken van de machthebbers die volgens het verdeel- en heersprincipe aan de macht proberen te blijven.
Instandhouding van het conflict lijkt in ieders belang van wie er geld aan verdient. De regisseur spaart daarbij geenszins zijn eigen Afrikaanse machthebbers. De film is gemaakt met zeer bescheiden financiële middelen. Toch is men er in geslaagd een technisch volwaardige productie te maken met indringend camerawerk. De film wordt tevens speciaal voor schoolvoorstellingen vertoond in filmtheaters over het hele land.
Het is de regisseur gelukt de film niet te laten ontaarden in een orgie van geweld. De film heeft ondanks het onderwerp toch een goede balans met historische verantwoording en uitleg.
Rob Veerman