Face – Kao (2000)
Regie: Junji Sakamoto | 124 minuten | drama, komedie | Acteurs: Naomi Fujiyama, Etsushi Toyokawa, Michiyo Ookusu, Riho Makise, Jun Kunimura, Kanzaburo Nakamura, Misako Watanabe, Ittoku Kishibe, Kôichi Satô, Ai Saotome, Hajime Tsukumo, Shungiku Uchida
‘Face’ (‘Kao’) is een fraai portret van een ongelukkige vrouw, die na een wanhoopsdaad op de vlucht slaat en gaandeweg zichzelf leert staande te houden in een complexe maatschappij en zo ook een levenslust ontdekt, waarvan ze niet wist dat ze die bezat.
Regisseur Junji Sakamoto heeft een scherp oog voor menselijke zwakheden en laat een heel scala aan emoties de revue passeren. Hierbij krijgt hij fantastische hulp van Naomi Fujiyama, die een briljante vertolking geeft als de sociale outcast Masako. Ze doet geen pogingen om de kijker voor zich te winnen. Het valt aanvankelijk niet mee om mee te voelen met deze anti-heldin. Hiervoor is ze te vreemd en Fujiyama roept ook geen medelijden op over haar situatie in de wasserij, waar ze niet veel meer is dan een onderdrukt sloofje. Hierdoor duurt het ook even duurt voordat er een connectie tussen actrice en het publiek op treedt, maar langzaam groeit ook de sympathie voor haar vreemde personage. Wat er precies mis is met Masako wordt nooit helemaal duidelijk. Is ze alleen maar sociaal onaangepast, omdat ze jarenlang alleen maar heeft zitten naaien en slechte tv-programma’s heeft zitten kijken? Of is er meer aan de hand? Heeft Masako wellicht een psychische stoornis? De moord op haar zus wijst in de richting van het laatste,`zeker als in Masako’s verbeelding de geest van de zus terugkeert om haar te wurgen met dezelfde rode sjaal als ze zelf werd vermoord. Welke psychologische problemen er wellicht nog meer spelen, laten de makers wijs in het midden.
Het slimme screenplay van Isamu Uno en regisseur Sakamoto is geïnspireerd op een waar gebeurd verhaal over een vrouw die één van haar collega’s vermoordde en jarenlang op de vlucht bleef, totdat ze – net voordat de misdaad verjaarde – alsnog gepakt werd. ‘Face’ heeft alleen het uitgangspunt van moord en vlucht overgenomen en is volkomen onvoorspelbaar, wat de film alleen al bijzonder maakt. Masako slaat verschillende richtingen in, ogenschijnlijk doelloos, maar ze is op zoek naar zichzelf en haar plek in de wereld.
De film heeft ook een apart, ironisch en droogkomisch gevoel voor humor. Ironisch is bijvoorbeeld een kort segment waarin Masako keer op keer van haar fiets valt als ze les krijgt van de manager (Ittoku Kishibe) van het hotel waar ze op dat moment werkt en vervolgens weer met een tragische gebeurtenis geconfronteerd wordt. Droogkomisch is een daaropvolgende scène waarin Masako in een winkeltje geholpen wordt door een vrouw die intussen bezig is om de “opsporing gezocht” poster van haar klant op te hangen.
Door de onvoorspelbaarheid blijft het tot het einde toe gissen waar Masako’s herwonnen vrijheid en keuzes haar naartoe leiden, waardoor de kijker van begin tot eind geboeid blijft over de fysieke en geestelijke reis die Masako doormaakt, waarbij de politie haar telkens weer op het spoor komt. De film vindt zijn opknoping tijdens een festival als het net zich om haar sluit, met een slotscène die abrupt eindigt, maar wel erg sterk weergeeft hoezeer Masako is veranderd ten opzichte van de timide vrouw die ze bij aanvang was.
‘Face’ won veel prijzen, onder andere op het filmfestival van San Sebastián in Spanje. De meeste awards werden echter in thuisland Japan gewonnen, waar de film zowel onderscheidingen van het publiek, filmcritici en festivals won. Dat zegt iets over de brede waardering voor de film. De Japanse “Oscar” (prijs van de Japanse Academy) voor beste regisseur kon de film ook mee naar huis nemen, al bleef het in andere categorieën (beste film, muziek, actrice in een bijrol en screenplay) bij een nominatie.
Hans Geurts