Faces of Earth, part I (2007)
Regie: Pierre de Lespinois | 90 minuten | documentaire
De eerste twee afleveringen van de ‘Faces of Earth’-serie zullen waarschijnlijk voor gemengde gevoelens zorgen. Enerzijds proberen de makers van de wetenschappelijke materie namelijk een zo toegankelijk mogelijk geheel te maken door het inzetten van animaties, soms snelle montage, spannende muziek, en een samenvattende, inleidende commentaarstem, wat weliswaar aantrekkelijk is maar de serie ook een wat vluchtig, “flitsend”, en vercommercialiseerd karakter geeft. Anderzijds willen de makers ook echt de experts aan het woord laten en wetenschappelijk en archeologisch onderzoek de boventoon laten voeren. Dit geeft de serie zeker inhoudelijke waarde en een zekere integriteit, maar het zal er waarschijnlijk ook voor zorgen dat een deel van het publiek de aandacht verliest bij de toch vaak wat droge materie. Gelukkig zijn de beelden van bergen, vulkanen, en woestijnvlaktes meestal indrukwekkend genoeg om bij de les te blijven.
De les is wel degelijk interessant. De geschiedenis van de aarde op zich, vanaf het eerste begin tot het zich ontwikkelen van het eerste leven zal velen kunnen boeien, net als wanneer het gaat over aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, en de mens bezig is om dit soort natuurverschijnselen te anticiperen. Ook de illustraties, animaties, en wetenschappelijke proeven bieden regelmatig meerwaarde, omdat ze inzicht verschaffen over de gedragingen van de aarde, zoals bijvoorbeeld in het geval van het tegen elkaar aan en onder elkaar door schuiven van tektonische platen, wat bergen, vulkaanuitbarstingen, en aardbevingen tot gevolg kan hebben. Werkelijke (bijna) verstilde beelden van een vulkaanuitbarsting leveren adembenemende beelden op. Cru is het dan wel, dat, wanneer de uitbarsting van de Vesuvius gereconstrueerd wordt, de slachtoffers van het onder de lava bedolven stadje Pompeï letterlijk een stem krijgen in de vorm van gegil en geschreeuw.
Hoewel veel van de inhoud inherent interessant is of zou moeten zijn, is toch wel ongeveer de helft van de verschafte informatie voor veel kijkers niet zo heel wereldschokkend. Te veel tijd wordt er in de serie gespendeerd aan het kijken naar verschillende afzettingen in de grond, de verschillende lagen in de aardkost, die voor archeologen ongetwijfeld voor opwinding zullen zorgen, maar waarvoor de gemiddelde toeschouwer toch een beetje zijn schouders zal ophalen. Wie vindt het leuk om zich af te vragen wat dit soort lagen over de situatie van miljoenen jaar geleden zeggen? En zal het hart van de kijker sneller gaan kloppen als hij hoort dat bepaalde continenten jaarlijks enkele centimeters opschuiven? Niet echt. Daarbij schiet een echt heldere uitleg soms tekort, waardoor de kijker gewoonweg teveel op afstand blijft. Interessanter wordt het wanneer er menselijk drama of duidelijke historische relevantie bij komen kijken. Ook was het wellicht aardig geweest wanneer er alternatieven voor de (wankele) theorie zouden zijn gepresenteerd dat een meteorietinslag verantwoordelijk is geweest voor het uitsterven van de dinosauriërs, of wanneer er beter duidelijk was gemaakt hoe verschillende organismen die ramp toch nog hebben kunnen overleven.
Kortom, de inhoudelijke balans is soms een beetje zoek, wat zonde is omdat het in de basis om hele boeiende materie gaat. Materie die op een aantrekkelijke manier gepresenteerd wordt in ‘Faces of Earth’ (helemaal in blu-ray), maar de kijker helaas niet helemaal over de streep weet te trekken. Gelukkig gaat aflevering twee op deze disc al steeds meer over de impact van de aardse werkingen op de menselijke realiteit, en niet zoveel over droog wetenschappelijk onderzoek, waardoor het onderwerp steeds meer tot de verbeelding gaat spreken. Hopelijk zet deze trend zich voort in de volgende delen.
Bart Rietvink