Falkenberg Farewell – Farväl Falkenberg (2006)

Regie: Jesper Ganslandt | 91 minuten | drama | Acteurs: John Axel Eriksson, Holger Eriksson, David Johnson, Jesper Ganslandt, Jörgen Svensson, Rolf Sundberg, Ulla Jerndin, Per-Ola Eriksson, Helena Svensson

‘Herinneringen zijn onbetrouwbaar’, stelt de voice-over in ‘Falkenberg Farewell’, Jesper Ganslandts filmdebuut. In je herinnering ga je romantiseren, vervelende ervaringen worden weggevaagd en de goede extra opgepoetst. Zo koestert menigeen een ideaalbeeld van zijn of haar kinderjaren, toen de wereld nog een vriendelijke, magische plek was. Nostalgie naar de kindertijd staat centraal in ‘Falkenberg Farewell’. Het Zweedse strandstadje Falkenberg, met haar lelijke huizen en mooie natuur vormt het decor voor de jeugdherinneringen van vijf vrienden. Wat begon als een hobby is uitgegroeid tot een kwaliteitsfilm waarbij Ganslandt zijn vrienden heeft getransformeerd tot ‘personages’ die in principe zichzelf spelen. Een laatste zomer brengen ze door met heel weinig doen – wat drugs gebruiken in het bos, wat gamen, wat naaktzwemmen. In de idylle van de onbezorgde vriendschap klinken echter sombere noten door, de jongens weten dat dit niet eeuwig kan duren, ze lopen per slot van rekening al tegen de dertig.

Over ‘Falkenberg Farewell’ kan eigenlijk nauwelijks gesproken worden zonder de belangrijkste gebeurtenis in de film te ‘verraden’: de zelfmoord van een van de jongens. Een echte ‘spoiler’ is dit niet, want Ganslandt zorgt al vroeg voor subtiele en minder subtiele vooraankondigingen. De zelfmoord is de spil waar de film om draait en waar zij een groot gedeelte van haar impact aan te danken heeft. Ganslandt suggereert dat je je jeugd niet zomaar achter je laat, dat opgroeien altijd met een zeker geweld gepaard gaat. Geen van de jongens – op de ietwat onderbelichte Jesper zelf – lijken enige ambitie te tonen, de overstap naar een toekomst met een baan, carrière, gezin lijkt voor hen even problematisch als voor de jongens uit ‘Trainspotting’. Vandaar de afwezigheid van een lineaire verhaallijn en van meisjes. De vrienden blijven zitten in hun jeugd, juist doordat deze voor een groot deel ideaal was. In hun angst op te groeien (want opgroeien is sterven?) houden ze zich vast aan elkaar in plaats van de wereld in te gaan of een vriendinnetje te zoeken dat een echtgenote zou kunnen worden. De zelfmoord doorbreekt dit patroon van ‘blijven hangen’, de breuk met de kindertijd lijkt nu definitief: vaarwel Falkenberg.

Natuurlijk is dit interpretatie, Ganslandt weigert zijn publiek een makkelijke verklaring voor de zelfmoord te geven, waardoor je als publiek nog na de eindtitels zelf wijs moet worden uit je vragen, twijfels en onbegrip. Deze impliciete verteltrant is een van de redenen waarom deze film blijft hangen. Een andere is de simpele doch schone cinematografie en de stemmige score. Maar bovenal is het de eerlijkheid die de film uitstraalt, de personages die onder je huid kruipen, mede doordat het echte mensen zijn. In haar waarachtigheid is ‘Falkenberg Farewell’ tegengif tegen de gladde Hollywood-actiefilms waarmee we overspoeld worden.

Emy Koopman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 15 november 2007