Fatal Attraction (1987)

Regie: Adrian Lyne | 119 minuten | drama, thriller | Acteurs: Michael Douglas, Glenn Close, Anne Archer, Ellen Hamilton Latzen, Stuart Pankin, Ellen Foley, Fred Gwynne, Meg Mundy, Tom Brennan, Lois Smith, Mike Nussbaum, J.J. Johnston, Michael Arkin, Sam Coppola

Ook films die puur worden gemaakt als entertainment, hebben een boodschap, een uitgangspunt. Een voorbeeld: ‘Goed overwint kwaad’ (desnoods met de middelen die ook het kwaad hanteert). Het is met name de boodschap van ‘Fatal Attraction’, die tot nadenken stemt. Achteraf, want tijdens het kijken heb je daarvoor geen tijd. De vertelling is namelijk van alle vetrandjes ontdaan. Elke scène, elke zin past op een logische manier bij de thematiek. Je aandacht wordt gegrepen, een belangrijke kwaliteit van deze film. Ook in andere opzichten is ‘Fatal Attraction’, beheersd geregisseerd door Adrian Lyne, onderhoudend. Vooral het pulserende ritme van spanning en ontspanning maakt de film tot een sterke thriller. Een ritme dat niet wordt gedirigeerd door bombastische muziek of een MTV-editing, maar door wat er op het scherm gebeurt.

In ‘Fatal Attraction’ – anno 1989, uit het decennium van de zelfstandige working girl – maken we kennis met advocaat Dan Gallagher (Michael Douglas). Hij heeft in Beth Gallagher (Anne Archer) een lieftallige vrouw, en in Ellen Gallagher een schat van een dochter (een ontwapenende rol van Ellen Hamilton Latzen). Ellens kinderlijke onschuld contrasteert haarscherp met de seksuele oerdrift die haar vader tentoon zal spreiden – al doet hij dat maar voor even. Er is aan het begin niets dat het geluk van de Gallaghers verstoort; ze draaien keurig hun baantjes om de zon en dromen van een vrijstaand huis buiten New York. Tot Dan redacteur Alex Forrest (Glenn Close) ontmoet, op een uitgeversfeest. Haar aantrekkingskracht is zo overweldigend dat hij uit zijn keurige vaderrol schiet. In een wervelwind van een scène schuift Dan bij Alex de potten en pannen van het aanrecht om haar daarop te kunnen nemen. Tegelijk schuift hij zo alle gezapigheid en zekerheid van thuis opzij. Tijdelijk, want weldenkende mensen weten dat de wegen na zo’n uitspatting weer scheiden. Zo werkt het in Dans wereld. Niet, blijkt al snel, in die van Alex Forrest. Want als Dan aangeeft het boek als gesloten te beschouwen, klapt Alex dat hardhandig weer open. Ze is midden dertig. Elke dag neemt haar kans af ooit een familie voor zichzelf te hebben. En op Dan vestigt ze al haar hoop. Als een destructief koekoeksjong nestelt Alex zich in Dan Gallaghers leven, en dat van zijn gezin. We hadden het kunnen weten: de eerste blik die we van haar zien, is dodelijk.

Je mag je zoals gezegd afvragen wat ‘Fatal Attraction’ je nu precies vertelt. Alex wijst Dan er meermaals op dat hij zélf verantwoordelijk is voor wat er gebeurt. Goed punt. Maar de manier waarop ze dat maakt, en het perspectief dat ‘Fatal Attraction’ inneemt, geeft je de neiging haar kant van het verhaal onder het tapijt te schuiven. Hoe warm gekleurd en knus zijn de scènes bij de familie Gallagher gefilmd, als de troostende gloed van een haardvuur. Alex Forrest, daarentegen, woont in een ijselijk witgekalkte loft, waar je pas belandt als je je door de hellevuren van het New Yorkse Meatpacking District hebt geworsteld. En dan haar kleren. Op een zeker moment stapt ze Dan Gallaghers kantoor binnen in een leren jas die een SS’er niet zou misstaan. Makkelijk bekruipt je het gevoel dat Dan gelijk heeft – hoe durft dat wijf zijn leven binnen te dringen!

Beth Gallagher is erg mooi, erg lief, erg saai. Alex Forrest is intrigerend, opwindend, om niet te zeggen geil. Haar roofdierachtige seksualiteit lijkt ook haar verdoemenis: te krachtig voor keurig familiegeluk, en voor de gemiddelde man. En Dan Gallagher is heel gemiddeld, zoals hij met zijn Volvo stationwagen over de bochtige herfswegen buiten New York tuft. Als thriller geeft ‘Fatal Attraction’ je alles wat je wenst. Maar de film geeft met dezelfde middelen een tik op de vingers van de (buitenechtelijke) wellust. Afzender: ‘the All American Dream’, het gegoede middenklassegezin dat geen plaats biedt aan de driften die ieder mens bezit. Daar kun je beter niet te lang over nadenken. Tekenend is dat het originele einde van ‘Fatal Attraction’ na negatieve reacties van het Amerikaanse testpubliek in de prullenmand belandde. Er werd een nieuwe climax geschreven en gefilmd. Zodat elk keurig burgermens de bioscoopzaal of huiskamer met een gerust hart kan verlaten. Maar natuurlijk niet voordat deze de krachtige, bezwete dijen van Glenn Close en Michael Douglas in full close-up heeft kunnen bekijken.

Martijn Laman

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 14 januari 1988