Faust (2011)

Regie: Aleksandr Sokurov | 137 minuten | drama, fantasie | Acteurs: Johannes Zeiler, Anton Adasinsky, Isolda Dychauk, Georg Friedrich, Hanna Schygulla, Antje Lewald, Florian Brückner, Sigurður Skúlason

‘Faust’ van Aleksandr Sokurov won de Gouden Leeuw op het festival van Venetië 2011. De versie van ‘Faust’ die Sokurov ons voorschotelt is – met veel dichterlijke vrijheid – gebaseerd op de befaamde tragedie van J.W. von Goethe. Het verhaal is gesitueerd ergens in de late Middeleeuwen. Heinrich Faust (Johannes Zeiler) is zoekende: hij dorst naar Kennis, naar het zien van het Licht en naar het vinden van de Ziel om te begrijpen hoe de natuur en de kosmos in elkaar steken. Zijn zoektocht voert hem door vele geleerde geschriften én het lichaam van overledenen waarin hij ook de ziel tracht te vinden. Financiële perikelen achtervolgen hem, schuldeisers zitten hem dicht op de huid.

Dan ontmoet hij zijn Mephistofeles (de Duivel uit Goethe’s verhaal), in Sokurov’s adaptatie vormgegeven in de persoon van Mauricius. Mauricius (Anton Adassinsky) is een geldwoekeraar die door de stad zwerft en zich uitsluitend met duistere zaakjes bezig houdt. Hij sjachert met spullen, steelt ze als hij dat nodig vindt, lokt vechtpartijen uit tussen mensen en trekt dan weer verder om elders de mensen op te hitsen. Hij leidt de boekengeleerde wetenschapper Faust door de donkere spelonken van de stad en ook de duistere kanten van de mens. Bij een vechtpartij in de kroeg weet Mauricius Faust te betrekken in de moord op de broer van de bloedmooie Margarete (Isolda Dychauk). Faust begeert haar heftig en is tot alles bereid om Margarete voor zich te winnen. Mauricius laat hem in zijn eigen bloed een contract tekenen voor een nacht met Margarete, maar dan moet Faust wel zijn ziel inleveren…

Sokurov neemt ruim de tijd om het verhaal te vertellen (137 minuten), maar toch duurt het niet te lang. Sokurov doet dit in de superieure cinematografische stijl – gelardeerd met fraaie zwart-wit fotografie – zoals hij daar patent op heeft. De camera is voortdurend in beweging en volgt Mauricius en Faust op hun zoektocht door de stad waar een bont pluimage hun pad kruist. De vertolkingen zijn overtuigend. Ook voor Hanna Schygulla, de muze van Rainer Werner Fassbinder, is een kleinere rol weggelegd.

Met deze productie is duidelijk veel geld gemoeid geweest: ook Poetin heeft een forse financiële injectie verstrekt. De kostumering is meer dan fraai, de neergezette sfeer pakkend. Het is geen lichte kost wat Sokurov de kijker voorzet: door de grote hoeveelheid dialoog (humoristisch én filosofisch getoonzet) wordt er van de toeschouwer wel de nodige inspanning gevergd om het verhaal en de gebeurtenissen te blijven volgen. Een kunstzinnige film voor liefhebbers die voortdurende aandacht vergt.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 oktober 2012
DVD-release: 3 september 2013