Fingersmith (2005)

Regie: Aisling Walsh | 181 minuten | drama | Acteurs: Elaine Cassidy, Sally Hawkins, Rupert Evans, Imelda Staunton, David Troughton, Karen Seacombe, Tallulah Pitt- Brown, Stephen Wight, Anna Mottram, Anna Jordan, Polly Hemingway en Charles Dance

Als Susan nog geen tien jaar oud is, weet ze al op creatieve wijze geld te verdienen. Een van de kamers in het huis van haar verzorgster mevrouw Sucksby kijkt uit op het schavot waarop criminelen terechtgesteld worden. Bij elke veroordeling staan er dan ook rijen burgers voor de deur die willen zien hoe de strop om de hals van de misdadiger wordt gehangen. Het meisje vindt het prima, zolang elke bezoeker haar maar betaalt. Susan is een ‘fingersmith’, een kruimeldief. Stelen is haar beroep, want werk is er niet in de achterbuurten van het negentiende-eeuwse Londen. Ze is er goed in en heeft weinig scrupules. Maar als Gentleman haar vraagt hem te helpen bij een complot dat moet resulteren in het wegstoppen van een gezonde vrouw in het gekkenhuis, twijfelt ze. Is dat niet erg gemeen? Maar de drieduizend pond die haar wordt beloofd en de zegen van mevrouw Sucksby, trekt Susan over de streep. Ze zal een poging wagen. Al snel blijkt dat haar nieuwe taak iets anders is dan zakkenrollen. Dit maal leert ze haar slachtoffer goed kennen, én waarderen. Sterker nog, Susan en Maud worden onafscheidelijk. Ze praten, lachen, steunen elkaar en belanden zelfs met elkaar in bed.

‘Fingersmith’ is gebaseerd op de gelijknamige roman van Sarah Waters, die daarmee in 2002 genomineerd werd voor de prestigieuze Booker Prize. Net als haar voorgaande boeken speelt dit verhaal zich af in het Victoriaanse tijdperk, waarin mannen de baas zijn. Het is in eerste instantie dan ook een man die aan de touwtjes trekt. Susan en Maud ondergaan de machinaties van Gentleman met tegenzin, maar zonder tegensputteren. Toch gaat er achter deze schijnbare gelatenheid van de twee vrouwen een sterk gevoel van zelfbehoud en rechtvaardigheid schuil. En dat botst met de benarde positie waarin zij terecht gekomen zijn. Wat eveneens een terugkerend thema is in het werk van Waters is de liefde tussen vrouwen. En daarmee maakt ze een dubbel statement: niet alleen zijn vrouwen in staat mannen het hoofd te bieden, ze hebben de andere sekse zelfs niet eens nodig voor een relatie. Een nogal ongewone situatie voor het negentiende-eeuwse Engeland waarin koningin Victoria het niet nodig vond wetgeving tegen lesbiennes in te voeren. Ze kon immers niet geloven dat dergelijke vrouwen bestonden.

Maar ‘Fingersmith’ is meer dan een film over vrouwenliefde. Na een rustige eerste helft, die eindigt met een zeer verrassende cliffhanger, komt het verhaal in een stroomversnelling door een hele reeks van plotwendingen. Daarmee verandert het karakter van de serie in een historische detective. Van degenen die dachten het verhaal door te hebben en achteroverleunend naar deel twee te kunnen kijken, wordt plotseling een grote mate van aandacht gevraagd. Dat is tegelijkertijd zowel de sterke als de zwakke kant van het verhaal. Zonder de verrassende wendingen zou ‘Fingersmith’ een stuk minder aantrekkelijk zijn. Maar de overgang tussen de twee delen is wel erg groot. De vaart in het verhaal is onevenwichtig verdeeld: in het eerste deel gebeurt weinig terwijl de kijker in de laatste anderhalf uur zijn best moet doen om het verhaal te kunnen volgen.

Desondanks is ‘Fingersmith’ een prachtige serie met goed acteerwerk, mooie decors en verrassend plot. Het is te prijzen dat de als conservatief bekend staande BBC het heeft aangedurfd een serie te produceren waarin de relatie tussen twee vrouwen centraal staat.

Jeroen Savelkouls