Five Easy Pieces (1970)

Regie: Bob Rafelson | 96 minuten | drama | Acteurs: Jack Nicholson, Karen Black, Susan Anspach, Ralph Waite, Billy Green Bush, Fannie Flagg, Sally Struthers, Marlena MacGuire, Richard Stahl, Lois Smith, Toni Basil, Lorna Thayer, Helena Kallianiotes, William Challee, John P. Ryan

Robert koos het bestaan als olie-arbeider om zodoende rust te vinden in de eenvoud van het bestaan in zijn zoektocht naar zingeving en oprechtheid. Maar het contrast tussen Robert (Jack Nicholson) en Rayette (Karen Black) knaagt voelbaar en is soms hilarisch als Rayette haar Tammy Wynette-imitatie ten gehore brengt. Met zijn drinkmaatje Elton probeert hij via alcohol zijn miserabele leven onder te dompelen in vergetelheid. Als ze samen op de snelweg vast komen te zitten en Robert op een truck springt waarop een piano staat, horen we hem voor het eerst piano spelen en begrijpen we dat hij een vorig leven verborgen heeft gehouden. Zijn middelnaam ‘Eroica’ verwijst naar de gelijknamige derde symfonie van Beethoven.

De titel van de film verwijst naar het studieboek dat menig beginnend pianist onder ogen heeft gekregen. Nicholson steelt magistraal de show als de keiharde non-conformist die de façade achter de upper-class maar al te goed kent. Dit wordt pijnlijk scherp neergezet als hij met zijn oppervlakkige working-class vriendin zijn vooraanstaande familie bezoekt, die hij eens ontvlucht is. In feite is hij voortdurend op de vlucht, zijn leven als olie-arbeider is een vlucht uit het elitaire wereldje dat hij veracht. Voor zijn vriendin heeft hij weliswaar bij vlagen diepe minachting maar toch ook een sterke liefde vanwege haar puurheid. Puurheid is hetgene waar hij naar op zoek is. Compromisloos doorziet hij de schijnwereld van diverse subculturen en realiseert zich dat hij in feite nergens thuishoort.

Als Robert en zijn vriendin op weg zijn naar zijn ouders pikken ze twee hippies op. De gemakzuchtige levensvisie van de twee fascineert hem in eerste instantie maar ook in die wereld voelt hij de schijn achter het wezen. Eenmaal terug in het ouderlijk huis voelt hij opnieuw de walging jegens het elitaire en vage excentrieke milieu. Nadat hij op aangrijpende wijze afscheid neemt van zijn dementerende vader komt het moment dat hij een keuze moet maken. Zijn innerlijke onrust krijgt gestalte in de climax van de film die iedereen inclusief de kijker met open mond achterlaat. Nicholson kreeg een oscar-nominatie voor de beste mannelijke hoofdrol Karen Black kreeg een Oscarnominatie voor haar beste vrouwelijke bijrol. ‘Five Easy Pieces’ dateert uit 1970 maar laat een tijdloos gevoel van vervreemding achter.

Jeroen Poldermans

Waardering: 5

Bioscooprelease: 1 april 1971
DVD-release: 7 november 2018 (Retro Collection/Original Poster Collection #4)