Fleurs du mal (2010)
Regie: David Dusa | 100 minuten | drama | Acteurs: Rachid Youcef, Alice Belaïdi
“Les fleurs du mal”, de bloemen van het kwaad, is de titel van de bekendste dichtbundel van Charles Baudelaire, die hij schreef tussen 1843 en 1857. Het merendeel van de honderdzesentwintig gedichten behoort tot de cyclus “Spleen et idéal” – ze balanceren tussen een verlammende zwaarmoedigheid enerzijds en het streven naar een perfecte wereld zonder verplichtingen anderzijds. Baudelaires bundel speelt een centrale rol in David Dusa’s experimentele film ‘Fleurs du Mal’ (2011). De twee hoofdrolspelers vertegenwoordigen allebei een van de twee eenheden die in Baudelaires werk zo prominent aanwezig zijn. Aan de andere kant is Dusa’s film juist enorm van deze tijd, omdat naast de klassieke literatuur van Baudelaire ook hypermoderne communicatiemiddelen als Twitter, Facebook en YouTube centraal staan. Veel prominenter dan de dichtbundel “Les fleurs du mal” zelfs.
Gecko (Rachid Youcef) werkt als piccolo in een hotel in Parijs. Om te voorkomen dat zijn baan hem in slaap suft, doet hij aan ‘parkour’, een dynamische en acrobatische manier om obstakels op straat te omzeilen. Daarnaast is hij een fanatiek breakdancer; zijn dansen zet hij op YouTube. Gecko woont in een afgelegen appartement, langs een drukke snelweg. Hij oogt eenzaam, maar voelt zich niet zo. Zeker niet als hij tijdens zijn werk Anahita (Alice Belaïdi) ontmoet, een Iraanse studente die door haar ouders naar Parijs is gestuurd omdat ze niet willen dat ze gevaar loopt. Het verhaal speelt zich namelijk af ten tijde van de studentenopstanden in Teheran, naar aanleiding van de presidentsverkiezingen van 2009. Ook Anahita maakt veelvuldig gebruik van internet, in eerste instantie om op de hoogte te blijven van het wel en wee van haar vrienden die zijn achtergebleven in Teheran en actief betrokken zijn geraakt bij de opstanden.
Gecko biedt zich aan als persoonlijke gids; hij wil Anahita graag beter leren kennen en meer van Parijs laten zien. Ook wil hij haar laten voelen welke vrijheden ze hier allemaal heeft; ze kan hier alles doen en laten wat ze wil. De aandacht van Gecko is een welkome afleiding voor Anahita en de twee worden verliefd op elkaar. Het thuisfront laat haar echter niet los en de drang om Twitter of Facebook te checken wordt steeds meer een obsessie. Ze voelt zich schuldig dat zij plezier beleeft in Parijs terwijl haar vrienden een steeds bloediger wordende strijd uitvechten. Ze heeft bovendien het gevoel voor haar verantwoordelijkheden te zijn weggelopen. Gecko, die zijn nieuwbakken vriendin ervan wil overtuigen dat ze zou moeten leven in het hier en nu, probeert haar frustraties te begrijpen, maar Anahita’s wispelturigheid en twijfels maken de prille romance er niet gemakkelijker op. Zeker niet als ze een update van het thuisfront altijd binnen handbereik heeft dankzij haar smartphone.
Regisseur en schrijver David Dusa koos er bewust voor de ontluikende liefde tussen Gecko en Anahita te larderen met YouTube-nieuwsfragmenten van de opstand zoals die daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Zo raak je als kijker nauwer betrokken bij Anahita’s leef- en denkwereld. Haar communicatie via Twitter (‘What’s New?’, gevolgd door een persoonlijke oproep) wordt gedeeld via het beeldscherm. Het maakt de film dynamisch, maar ook rommelig. Dat geldt ook voor de YouTube-fragmenten, die vaak van een matige kwaliteit zijn. Het gaat Dusa dan ook duidelijk niet om het esthetische, maar om het emotionele effect (al zijn de spectaculair gefilmde parkours-clipjes van Gecko een lust voor het oog) van zijn film. Hij toont hoe internet en zijn vele mogelijkheden de wereld kleiner hebben gemaakt, maar ook hoe iemand er totaal van in de ban kan raken en de reële wereld om hem heen compleet kan vergeten. Hier komt Baudelaire om de hoek kijken; de gedichten van de Franse poëet brengen Gecko en Anahita dichter tot elkaar, waar moderne communicatiemiddelen hen juist verder uiteendrijven.
‘Fleurs du mal’ is een gedurfd project van David Dusa, dat in de uitwerking nog een aantal schoonheidsfoutjes kent, maar in theorie de juiste snaar weet te raken. Met dank aan een snufje Baudelaire en een flinke scheut social media creëerde hij een innemend portret van twee jonge mensen wiens ontluikende liefde gedoemd lijkt te zijn omdat ze niet dezelfde levensfilosofie aanhangen.
Patricia Smagge
‘Fleurs du mal’ verschijnt maandag 16 april 2012 op DVD en is vanaf dinsdag 3 april 2012 te huur.