Footnote-Hearat Shulayim (2011)
Regie: Joseph Cedar | 103 minuten | drama | Acteurs: Lior Ashkenazi, Shlomo Bar-Aba, Yuval Scharf, Aliza Rosen, Albert Iluz, Neli Tagar, Alma Zack, Shmuel Shiloh, Nevo Kimchi, Micah Lewensohn, Michael Koresh, Idit Teperson, Jackey Levi, Daniel Markovich, Nina Traub, Jonnie Shualy, Daria Robichek
‘Footnote’ was dit jaar een van de genomineerden voor een Oscar (Beste Buitenlandse Film) en de film won de scenarioprijs van Cannes 2011. Toch even frommelen in de persmap in de ernstige eerste minuten van de film, waarin alleen een tragikomische confrontatie tussen de knorrige academicus Eliezer Shkolnik en een beveiligingsbeamte enige verlichting brengt. De Israëlische cultuur is wat verder verwijderd van de onze dan we dachten. Na veertig minuten komt de film op gang, in de vorm van een onbenullig toeval dat scenarioschrijver en regisseur Joseph Cedar wegens spoilervrees in het persmapinterview weigert te noemen.
Wij doen dat wel, omdat het de motor van de ontwikkelingen is. Uriel Shkolnik wordt door de jury van The Israel Prize geconfronteerd met het feit dat de prestigieuze prijs per abuis niet aan hem, maar aan vader en collega-filoloog Eliezer is toegekend. Wat nu te doen? Uriel wil de familierelaties niet (verder) laten beïnvloeden door het uitkomen van deze fout, en pleit er bij de jury voor de prijs alsnog aan zijn – miskende – vader toe te kennen, tot groot misprijzen van juryvoorzitter Grossman. Deze gaat uiteindelijk akkoord met de genereuze oplossing van Uriel, mits die de aanbevelingsbrief schrijft en zelf nooit meer voor de prijs in aanmerking wenst te komen.
Het is een dilemma als in een Griekse tragedie, dat door de succesvolle Uriel aanvankelijk met overtuiging wordt opgepakt, in plaats van het wellicht door Grossman verhoopte verraad. Eliezer en Grossman zijn namelijk oude vijanden. Een intrigerend vervolg, waarin Uriel werkt aan de aanbevelingen terwijl in andere scènes de vader wordt geïnterviewd over de toekenning van de prijs, en daarbij het werk van de zoon ontkracht, bouwt de spanning op. Uriel voelt de negatieve aspecten van de relatie met zijn vader – en die met zijn eigen adolescente zoon – met het schrijven verder groeien, terwijl de uitreiking van The Israel Prize in zicht komt.
We verklappen niet meer dan dat de dramatische afwikkeling enigszins opgefokt wordt gecentreerd rond de psychische gesteldheid van Eliezer. Dat houdt de vaart in de goed opgebouwde film, maar doet afbreuk aan de diepgang. Bijvoorbeeld omtrent de opgeworpen morele vraagstukken over vertrouwen tussen mensen, die nu in subtiele beelden blijven hangen. Zij overtuigen, maar ware catharsis blijft uit. De acteerprestaties van de drie hoofdrolspelers zijn niettemin het vermelden waard. Een nominatie voor een internationale acteerprijs had zowel Shlomo Bar Aba (Eliezer), Lior Ashkenazi (Uriel) als Micah Lewensohn (Grossman) toegekomen.
Jan-Kees Verschuure
Waardering: 3
Bioscooprelease: 26 april 2012
DVD-release: 6 september 2012