Foreign Correspondent (1940)

Regie: Alfred Hitchcock | 120 minuten | drama, thriller, avontuur, romantiek | Acteurs: Joel McCrea, Laraine Day, Herbert Marshall, George Sanders, Albert Bassermann, Robert Benchley, Edmund Gwenn, Eduardo Ciannelli, Harry Davenport, Martin Kosleck, Frances Carson, Ian Wolfe, Charles Wagenheim, Eddie Conrad, Charles Halton, Barbara Pepper, Emory Parnell, Roy Gordon, Gertrude Hoffman, Marten Lamont, Barry Bernard, Holmes Herbert, Leonard Mudie, John Burton

Alfred Hitchcock had er een grondige hekel aan om op locatie te filmen. Het liefste bleef hij veilig in de studio, waar hij dan ook zijn beste rolprenten maakte, zoals ‘Rear Window’ (1954). De binnenplaats die het decor voor deze film vormt, werd in zijn geheel in een studio gebouwd. Bij hoge uitzondering ging Hitch op locatie, onder meer voor het moordmysterie ‘Frenzy’ (1972), waarvoor hij terugging naar zijn geliefde Londen. In 1939 kwam het hem eigenlijk wel goed uit dat hij vanwege de op handen zijnde Tweede Wereldoorlog niet naar Europa kon voor de opnamen van zijn film ‘Foreign Correspondent’ (1940). Je moet van heel goede huize komen om een gedeelte van de Amsterdamse binnenstad en een typisch Hollandse polderweg met molens na te kunnen bouwen. Hitch deed het en komt er nog mee weg ook!

In ‘Foreign Correspondent’ geeft hoofdredacteur Mr. Powers (Harry Davenport) van een toonaangevende New Yorkse krant zijn naïeve misdaadjournalist Johnny Jones (Joel McCrea) de opdracht naar Europa te gaan om nieuws te verzamelen over de oorlog die op het punt staat uit te breken. Van de buitenlandcorrespondenten die er nu zitten krijgt hij namelijk uitsluitend berichten dat de plaatselijke machthebbers alles ontkennen, maar Powers weet wel beter. Jones, die onder het veel interessanter klinkende pseudoniem Huntley Haverstock aan de slag gaat, krijgt de opdracht een conferentie te bezoeken die georganiseerd is door het hoofd van een particuliere vredesorganisatie, Stephen Fisher (Herbert Marshall) genaamd, en waar de prominente Nederlandse diplomaat Van Meer (Albert Basserman) zal spreken. Eenmaal in Amsterdam ziet Jones/Haverstock dat deze Van Meer vlak voor zijn ogen wordt neergeschoten. Zoals het een ware verslaggever betaamt wil hij dit tot op de bodem uitzoeken en zet samen met Carol Fischer (Laraine Day) en de bevriende Britse journalist Scott ffolliott (George Sander) de achtervolging in op de schutter. Daarbij stuiten ze uiteraard op ernstige misstanden.

Het verhaal voor deze film is losjes gebaseerd op de autobiografie ‘Personal History’, die Vincent Sheean schreef naar aanleiding van zijn correspondentiewerk tijdens de Spaanse burgeroorlog. Producent Walter Wanger had het project toegewezen gekregen van studiobons David O. Selznick en eiste van scenarioschrijvers Charles Bennett en Joan Harrison dat het script zo up to date mogelijk was. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de release van de film enige tijd op zich liet wachten omdat het script moest worden aangepast aan de omstandigheden van het moment. In totaal werkten maar liefst veertien schrijvers mee aan scenario en dialogen. ‘Foreign Correspondent’ was de tweede film die Hitchcock in de Verenigde Staten maakte, na ‘Rebecca’ eerder dat jaar. Twee totaal verschillende producties, aangezien ‘Rebecca’ vooral een gothic drama is met de nadruk op de psychologische aspecten, terwijl ‘Foreign Correspondent’ zich profileert als een spionageverhaal met een vleugje romantiek, in de stijl van ‘The 39 Steps’ (1935) en ‘The Lady Vanishes’ (1938). Beide films streden dat jaar om de Oscar voor beste film, waarbij ‘Rebecca’ uiteindelijk met de eer mocht strijken. ‘Foreign Correspondent’ zou echter zeer veel publiek naar de zalen trekken. Filsm als deze zouden m hun propagandistische ondertoon de Amerikanen er mede van bewust maken dat ze niet langer hun kop in het zand moesten steken en Europa moesten helpen in hun strijd tegen de nazi’s.

‘Foreign Correspondent’ is een vlotte film die misschien niet tot de beste van Hitchcock behoort maar zeker ook niet tot de slechtste. De grote kracht zijn de vele schitterende actiescènes, onder meer op het plein in de Amsterdamse binnenstad waarbij Jones tussen de paraplu’s door de schutter moet zien te achtervolgen (Hitch filmde uiteraard van bovenaf). Ook de claustrofobische scène in de molen is indrukwekkend, evenals het levensecht gefilmde vliegtuigongeluk aan het einde van de film. Dergelijk spektakel wordt helaas afgewisseld met mindere momenten en de manier waarop er Nederlands wordt gesproken is zelfs tenenkrommend (perfect uitgesproken Nederlandse zinnen worden afgewisseld met hetzij half Duitse – of met zo’n vet Amerikaans accent uitgesproken dat het niet meer te volgen is). Het romantische subplotje doet geforceerd aan. Het acteerwerk maakt echter veel goed. McCrea (‘Dead End’, 1937) en Day (‘Calling Dr. Kildare’, 1939), niet de bekendste acteurs in die tijd, zijn degelijk maar worden weggespeeld door de bijrolacteurs, die stuk voor stuk excelleren. Met name Herbert Marshall (‘The Little Foxes’, 1941), die het meest complexe personage neerzet, en de altijd geweldige George Sanders (‘All About Eve’, 1950) die eens een keer een good guy mag spelen. De joodse Albert Bassermann, die de Nederlandse diplomaat Van Meer portretteert, was nog niet zo lang geleden vanuit Duitsland naar Amerika gevlucht en sprak nog geen Engels. Hij leerde al zijn teksten fonetisch en deed dat zo goed dat hij een nominatie ontving voor beste bijrol. Edmund Gwenn (‘Miracle on 34th Street’, 1947) en Robert Benchley (‘The Sky Is the Limit’, 1943) verzorgen de komische intermezzo’s.

‘Foreign Correspondent’ is een vrij onbekende Hitchcock-film en wordt geschaard onder zijn mindere werk. Het is inderdaad zo dat deze film niet kan tippen aan de meesterwerken waar de master of suspense later in zijn carrière nog mee zou komen, zoals ‘Rear Window’, ‘Vertigo'(1958) en ‘Psycho’ (1960). Het is zelfs niet Hitch’ beste uit 1940, die eer gaat namelijk naar ‘Rebecca’. Maar de zes Oscarnominaties die deze film ontving waren niet voor niets. Vooral op het gebied van special effects is deze film de moeite van het kijken meer dan waard. Het toont een prima staaltje vakwerk waarvan je niet eens wist dat het al mogelijk was in de jaren veertig. Echt spannend wordt het nooit, maar vermakelijk is ‘Foreign Correspondent’ zeer zeker wel.

Patricia Smagge