Four Lions (2010)
Regie: Christopher Morris | 94 minuten | drama, komedie | Acteurs: Benedict Cumberbatch, Kayvan Novak, Julia Davis, Chris Wilson, Alex MacQueen, Preeya Kalidas, Darren Boyd, Riz Ahmed, Kevin Eldon, Will Adamsdale, Nigel Lindsay, Craig Parkinson, Danny Ashok, Arsher Ali, Adeel Akhtar, Marcus Garvey, Toby Longworth, Wasim Zakir, Adil Mohammed Javed, Ian Hughes, William El Gardi, Karl Seth, Mohammad Aqil, Jonathan Maitland, Mike Friend, Mark Morrell
Mag je grappen maken over moslimterrorisme? Komiek, radiomaker en schrijver Chris Morris vindt van wel. De debuterend regisseur neemt in ‘Four Lions’ (2010) het voortouw door meest onnozele vijftal terroristen te presenteren. Het zijn geen naamloze, bebaarde mannen uit onbegaanbare berggebieden in Afghanistan, maar doodgewone jonge moslims uit de Britse industriestad Sheffield, die toevalligerwijs geradicaliseerd zijn en besloten hebben om hun levens op te offeren voor Allah. Twee van hen, Omar (Riz Ahmed) en Waj (Kayvan Novak), vertrekken naar Pakistan voor een professionele terroristentraining. De twee anderen, Barry (Nigel Lindsay) – die zich tot moslim liet bekeren – en Faisal (Adeel Akhtar), blijven in Engeland om een aanslag voor te bereiden. Een vijfde teamlid, Hassan (Arsher Ali), wordt tussentijds gerekruteerd. Barry komt met het lumineuze idee om een grote moskee op te blazen en zo ‘de gematigde massa te radicaliseren’. Omar meent dat de London Marathon een beter podium is voor hun wanhoopsdaden.
Terroristen die je buurman zouden kunnen zijn. Met dat idee in zijn achterhoofd schreef Morris het scenario voor ‘Four Lions’. Omar en zijn mannen zijn doodgewone jongens, die naar westerse muziek luisteren, merkkleding dragen en naar ‘X-Factor’ kijken. Toch hebben ze radicale ideeën, die ze bovendien tot uitvoering willen brengen. Om het nog wat realistischer te maken, filmde de regisseur op een ongepolijste manier. Dat we hier gelukkig te maken hebben met het domste stel terroristen dat je je ooit kunt voorstellen, onderstreept het thema dat Morris uit wil dragen: de idiotie van het fanatisme. Een incident met een groep moslimterroristen, die een Amerikaans oorlogsschip wilden opblazen met explosieven, gold als inspiratiebron voor de regisseur. De terroristen pakten het niet al te slim aan: het bootje dat ze vulden met explosieven, zonk door het massale gewicht, nog voor dat het überhaupt te water was gelaten…
Het kostte Morris veel moeite om zijn project van de grond te krijgen, omdat grote geldschieters als de BBC en Channel 4 de film te controversieel vonden. Moslims zouden zich wel eens beledigd kunnen voelen. Maar de moslims zijn niet de enige bevolkingsgroep die door Morris op de hak worden genomen. De Britse politie en de politiek krijgen het eveneens flink voor de kiezen, waardoor de humor weer gerechtvaardigd wordt. Want van humor staat ‘Four Lions’ bol. Fysieke humor, die doet denken aan ‘The Three Stooges’, wordt vooral verzorgd door de oliedomme Waj, die zich door de anderen van alles wijs laat maken. Dat levert hilarische situaties op. Ook de bloedfanatieke Barry en explosievenspecialist Faisal, die op het geniale idee komt om een bom aan een kraai te binden, zijn bijzonder vermakelijke personages. Barry’s plan om de beveiligingscamera’s voor de gek te houden door heel snel met je hoofd te schudden wanneer je langsloopt, is bijvoorbeeld een fraai staaltje Britse humor.
Het interessante aan ‘Four Lions’ is echter dat de humor ook een serieuze ondertoon heeft: deze film biedt voldoende stof tot nadenken. Hoe grappig ze ook zijn, de Lions zijn vastberaden hun missie te completeren. Omar, de meest ‘normale’ van het stel, vormt het geweten van de film. Tussen hem en Waj bestaat een bijzondere broederband, die eigenlijk heel vertederend is. Tegelijkertijd beloven ze elkaar niet te aarzelen de trekker over te halen en de ander dood te schieten als de situatie daarom vraagt. Dankzij de sterke cast, vol getalenteerde komische acteurs, werkt deze controverse. Want het verhaal an sich is eigenlijk niet eens zo sterk. De kracht ligt hem vooral in de veelal absurde personages, die je enerzijds versteld doen staan van hun ongelooflijk domme acties, maar voor hetzelfde geld ook kunnen vertederen. Deze moslimterroristen sluit je in je hart; je gaat nog bijna hopen dat ze slagen in hun opzet! Morris heeft bovendien een indrukwekkend slotakkoord voor zijn publiek in petto, dat de gebeurtenissen weer in een nieuw perspectief zet. Maar ‘Four Lions’ werkt toch vooral vanwege de gewaagde – en geslaagde! – aanpak: om terrorisme mag je best lachen. En hard ook!
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 9 september 2010