Française (2008)

Regie: Souad El-Bouhati | 84 minuten | drama | Acteurs: Hafsia Herzi, Maher Kamoun, Farida Khelfa, Alexandra Martinez, Salim Gharbi, Alexandra Martinez, Ikrame Akaarour, Sofia Alami Hamdouri, Amal Ayouch, Karim Debray, Narjisse Dubois, Hicham El Ghorfi, Salwa El Jadouri, Fatouma El Kanouni, Léa Fontana, Victor Moy, Mohcine Nadifi, Jean-François Palusrek, Cyril Pavaux, Pierre-Alexandre Postel, Raouia, Aymen Saïdi, Gauthier Saint, Sihame Sani, Caroline Sevin, Soline Touzard, Mourad Zaoui, Delphine Zingg    

Home is where the heart is, luidt een bekend spreekwoord. Het gaat zeker op voor de protagonist van deze film. In Frankrijk geboren uit een Marokkaans immigrantenechtpaar en daar de eerste acht jaar van haar leven gewoond; tegen haar zin moeten verhuizen naar het land waar haar ouders zich meer thuis voelen… La douce France blijft trekken voor het titelpersonage, zelfs als ze al tien jaar in Marokko woont en daar vrienden heeft gemaakt. Zal het haar lukken ooit weer terug te keren? Sofia is een meisje van een jaar of acht dat samen met haar familie, bestaande uit een oudere zus, een jonger broertje en twee Marokkaanse ouders, een gelukkig bestaan lijdt in Frankrijk. Ze is nog te jong om zich over andere zaken dan ruzie met een klasgenootje druk te maken en ziet dus ook niet de problemen waar haar ouders mee kampen. Wanneer haar vader zijn baan kwijtraakt, besluit hij vrij plotseling zijn gezin weer mee terug te nemen naar het land dat ze voor Sofia’s geboorte verlieten: Marokko. Sofia protesteert hevig; maar ze krijgt zelfs de kans niet om haar vriendinnetje gedag te zeggen. Het betraande gezichtje achterin de auto is het laatste dat we zien.

Vervolgens maakt de film een tijdsprong van tien jaar. Sofia is een intelligente, hard werkende studente en een goede dochter, hoewel ze meer naar haar vader trekt, die ze regelmatig op het platteland helpt. Ze droomt nog altijd van haar geboorteland en is vastbesloten haar grootste wens in vervulling te laten gaan: wanneer ze haar diploma gehaald heeft, naar Frankrijk terug te keren om daar een carrière op te bouwen.  Souad El Bouhati, die zowel het verhaal voor de film schreef – en hierbij uit eigen ervaringen putte – als de film regisseerde, heeft haar speelfilmdebuut op een zelfverzekerde manier gemaakt. Alle clichés worden handig vermeden: Marokko is helemaal geen achtergesteld land, waar goede carrièremogelijkheden met een vergrootglas gezocht moeten worden, het is juist erg welvarend en Sofia’s ouders hebben het er veel beter dan in Frankrijk, waar werkloosheid elke dag om de hoek gluurde. Ook is de doorgaans tirannieke vaderrol afwezig en is het juist Sofia’s moeder die haar dochter in een keurslijf wil passen en haar man dwingt haar hierbij te helpen. Uiteraard hebben beide alleen maar het beste voor met hun dochter en willen ze haar behoeden voor een teleurstelling.

‘Française’ is een film die ontzettend makkelijk wegkijkt. Elke scène is een plaatje, wat niet alleen komt door de aantrekkelijke hoofdrolspeelster; ook het Marokkaanse landschap is prachtig in beeld gebracht. Je kunt je bijna niet voorstellen dat iemand al dit moois in wil ruilen voor een onzeker bestaan in een grauwe Franse stad. Toch leven we erg met Sofia mee en houdt de kijker hoop dat zij haar doel zal kunnen verwezenlijken. ‘Française’ biedt Hafsia Herzi opnieuw de kans te schitteren; na haar met prijzen overladen prestatie in ‘La graine et le mulet’ (2007), waarmee zij al veel indruk maakte. Het slagen van de film mag dan ook voor een groot deel op haar conto worden toegeschreven; een prachtige actrice met het talent de kijker veel sympathie op te laten brengen voor het vastberaden personage dat zij speelt en wiens bijna kinderlijke egocentrisme wellicht bij een andere actrice irritatie op zou wekken.

Monica Meijer