France (2021)

Recensie France CinemagazineRegie: Bruno Dumont | 134 minuten | komedie, drama | Acteurs: Léa Seydoux, Blanche Gardin, Benjamin Biolay, Emanuele Arioli, Juliane Köhler, Gaëtan Amiel, Jawad Zemmar, Marc Bettinelli, Lucile Roche, Noura Benbahlouli, Abdellah Chahouat, Alfred de Montesquiou, Kristian Feigelson, Nabil Wakim, François-Xavier Ménage, Tristan Sadeghi

“In de oorlog sneuvelt de waarheid als het eerste”. Echter komt dit alleen door de strijdende partijen of ook door de aandachtcompetitie tussen internationale verslaggevers die menselijk drama verslaan alsof ze in de Champions League spelen? De Franse beroemdheid en televisiejournaliste France de Meurs, zonder valse noot neergezet door Léa Seydoux, heeft een neusje voor explosieve scoops. Elke oorlog of immigrantencrisis staat op haar radar. Jammer dat er maar 24 uur zitten in 24 – uurs nieuws, want de brutale sterjournaliste gaat net niet over lijken om haar immer groeiende populariteit op televisie te handhaven. Het satirische ‘France’ van regisseur Bruno Dumont houdt naast de aandachtsgeile media ook zijn publiek een onbehaaglijke spiegel voor.

Vanaf de start van zijn carrière schuwt regisseur Dumont geen controverse. Veelal hanteert hij amateuracteurs in grauwe omgevingen en richt hij de camera in een kenmerkende vlakke stijl op de onbeholpenheid van de mensheid. Dumont wordt ook wel beschouwd als officieuze troonopvolger van de regisseur Robert Bresson die bekend stond om zijn transcendentale en bijtende cinema over de menselijke conditie (onder meer ‘Pickpocket’, 1959, en ‘L’argent’, 1983). Echter zou Bresson een crimestory aan de Franse Noordkust met een cast, die deels bestaat uit personen met een beperking, hebben geregisseerd (‘P’tit Quinquin’, 2014)? Dumont heeft voornamelijk interesse in waar het schuurt bij de mens, het banale in het verhevene. De constante in zijn oeuvre is wel de absurde en soms afstotelijke humor, wederom volop aanwezig in ‘France’, en maakt Dumont nog altijd tot een buitenbeentje in de filmwereld.

Op smalende wijze neemt ‘France’ de persoonlijkheidscultus in de televisiejournalistiek op de hak: scoren om te scoren, niet op de eerste plaats waarheidsvinding maar bevordering van de eigen status. Dumont schept groot genoegen uit de deconstructie van televisienieuws en dit levert pijnlijk hilarische taferelen op. Tijdens een journalistieke expeditie in een oorlogsgebied is France de Meurs zo gretig voor explosief materiaal dat ze zonder enige gêne lokale rebellen rond commandeert om de best mogelijke poses op beeld te vast te leggen. Eenmaal terug in het vaderland presenteert France het uitgedokterde flitsnieuws bloedserieus aan het televisiepubliek. Tevens zijn de één – tweetjes tussen France en haar argeloze personal assistent Lou (Blanche Gardin) en parttimer in crime – “recht praten wat krom is” komediegoud.

“Elle pleure”. France de Meurs snikt en huilt wat af bij de reportages. Ook vloeien de tranen als ze alleen zit op een bankje ergens in Parijs. Daar probeert ze te bekomen van weer een publieke uitglijer dan wel een vervelende privékwestie. Maar de grens tussen buiten en in de schijnwerpers is flinterdun voor de sterjournaliste, getuige de eindeloze jacht van de gewone Fransman op selfies met haar. Zelfs haar tranen zijn publiek bezit. De waterlanders van France de Meurs lijken een echo van die van de berechte en heilig verklaarde Jeanne d’Arc in ‘La Passion de Jeanne d’Arc’ (Carl Theodor Dreyer, 1928). Is France ook een moderne heilige maar dan op tv? Echter zoekt De Meurs niet de misère op voor eigen gewin? Al te graag laat Dumont je achter met knagende vragen.

De drukkende sfeer in ‘France’ heeft weg van de verstikkende burgerlijkheid in ‘Belle de jour’ (Luis Bunuel, 1967) en Seydoux aan de onberispelijke Catherine Deneuve als Séverine Serizyin, ’s nachts echtgenote, overdag luxueuze callgirl. Maar in Dumonts film is niet zozeer het onderdrukte seksuele verlangen het taboe maar de zucht naar tomeloze aandacht, de nieuwe koning onder de zon.

Het onvoorspelbare ‘France’ slaat uiteindelijk zo’n bevreemdende toon aan en volgt zoveel buitenissige gedachtenkronkels dat het de kijker kan gaan duizelen. Toch laat het je niet los voordat je eraan toegeeft of op afgeeft. De dwarse tegenstellingen in de film zijn nog het meest fascinerend, vooral het immer ongewisse en tegelijkertijd onverbiddelijke geweten van France de Meurs.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 mei 2022