Free Range/Ballaad maailma heakskiitmisest (2013)

Regie: Veiko Õunpuu | 104 minuten | drama | Acteurs: Lauri Lagle, Jaanika Arum, Laura Peterson, Peeter Volkonski, Roman Baskin, Rita Raave, Meelis Rämmeld, Jan Uuspõld, Anne Türnpu, Loore Martma, Marion Undusk, Mari Abel, Laine Mägi, Lauri Kaldoja, Jim Ashilevi, Liis Lindmaa, Markus Luik, Ivo Reinok, Triin Ruurnet, Jass Seljamaa, Reginleif Trubetsky

Heb je ‘The Tree of Life’ van Terrence Malick gezien? Wat je ook van die film mag vinden, een woord als ‘nichterig’ komt vast niet in je op als je ‘m in één woord moet beschrijven. Filmrecensent Fred – de ongeveer dertigjarige hoofdpersoon in Veikoo Õunpuu’s ‘Free Range’ doet dat echter wel en het kost hem zijn baan, zeker wanneer zijn baas ontdekt dat Fred de printer op kantoor gebruikt heeft voor het afdrukken van zijn zelfgeschreven roman. Fred (Lauri Lagle) lijkt er niet echt mee te zitten. Sterker nog, hij gaat het plotselinge doorbreken van die verplichte dagelijkse sleur vieren met wat kunstenaarsvriendjes.

Dan brengt zijn jonge vriendin Susanna (een geweldige Jaanika Arum) het nieuws dat ze zwanger is. Als reactie op dit levensbepalende nieuwtje laat hij haar in de steek en brengt een paar dagen door met een ex-vriendin. Wanneer hij dronken terugkeert bij Susanna, lijkt het weer even koek en ei, maar echt overtuigend is het niet, niet voor de kijker, maar ook niet voor de aanstaande moeder.

Bij een etentje met Susanna’s ouders – hé, dat is Freds ex-baas! – blijkt Susanna’s vader onder de indruk te zijn van het slot van Freds roman, dat nog in de printer lag. Maar zijn plan om zijn dochters toekomst en dat van zijn kleinkind wat zekerder te stellen, stuit niet alleen op onwil bij Fred, Susanna’s moeder gooit ook roet in het eten met een bizarre, met alcohol doordrenkte uitbarsting met catastrofale gevolgen. Het is een raar voorval, dat je vooraf nooit had kunnen voorspellen. Maar ook hierop is Freds reactie vervuld van egocentrisme.

‘Free Range’ is een karakterstudie van een zelfzuchtige jongeman die er bewust voor kiest geen verantwoordelijkheden te dragen. Toch lijkt die instelling hem geen geluk te brengen, de maatschappij accepteert gewoonweg niet dat iemand zijn eigen weg bewandelt en maar doet waar hij zin in heeft. Op papier klinkt het interessant, maar in de uitwerking blijkt het verhaal wat te uitgerekt te zijn. De dwarse houding van Fred ten opzichte van werken, gezag en doen wat er van je verwacht wordt, is na een aantal fragmenten wel duidelijk. Het is overbodig om dat maar te blijven herhalen, boven alles omdat Fred geen echte ontwikkeling doormaakt. Hij wordt hooguit wat irritanter, zeker als hij zijn vriendin naar het leven staat. Daarnaast liggen de symboliek er soms te dik bovenop. Dat waar Fred naar verlangt is ultieme vrijheid, maar daarvoor hoeven we niet minutenlang de letterlijke uitvoering van ‘zo vrij als een vogel’ te zien.

‘Free Range’ lijkt opzettelijk slordig geschoten te zijn: het beeld is niet altijd scherp, grofkorrelig en de kleuren variëren van wazige pastels tot fel en warm. Dat levert een fijne retrosfeer op, die wel wat doet denken aan films die Godard in de jaren zestig maakte. Er zitten fragmenten van een zeldzame schoonheid in, gecombineerd met een bijzondere soundtrack (vooral de scène ondersteund door de aparte uitvoering van Alphaville’s Forever Young is weergaloos), maar als geheel stelt ‘Free Range’ door zijn langdradige karakter toch wat teleur.

Monica Meijer

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 18 december 2014
DVD-release: 11 juni 2015