Fritz the Cat (1972)
Regie: Ralph Bakshi | 76 minuten | animatie, komedie | Originele stemmencast: Skip Hinnant, Rosetta LeNoire, John McCurry, Phil Seuling
‘Fritz the Cat’, naar een comic van Robert Crumb, staat bekend als de eerste “x-rated” animatiefilm. Dit vanwege het flinke gehalte sex, geweld, en schuttingtaal. Echt shockerend is het (tegenwoordig) niet te noemen. Orgies met geanimeerde konijnen, raven, varkens, en katten, waarbij piemels en vooral borsten veelvuldig in beeld komen, zullen natuurlijk niet bij iedereen in de smaak vallen, maar verder is het niet echt exploitatief of expliciet te noemen. Het past gewoon in de portrettering van de jaren zestig lifestyle die Bakshi voor ogen had. Net als de pretentieuze anti-establishment houding in verschillende lagen van de bevolking en de jonge blanke intellectuelen die zogenaamd de pijn voelen van hun zwarte medemensen (in de film kraaien) en overdreven nederig en vriendelijk zijn uit een soort collectief schuldgevoel. Hier wordt op een leuke manier de draak mee gestoken maar het episodische karakter van de film, sommige langdradige scènes, wel erg voor de hand liggen personificaties (wild seksende konijnen, varkens [pigs] als agenten), en het gebrek aan ontwikkeling bij en sympathie voor Fritz, laten de film helaas niet zijn ware potentieel vervullen.
Fritz de kat is een semi-intellectueel die zijn studieboeken aan de wilgen hangt om het echte leven te kunnen proeven voor het voorbij is. Dit betekent, in de uitleg van Fritz, verre landen bezoeken, andere culturen bestuderen, en, last but not least (en uiteindelijk datgene waar het allemaal op neerkomt), zoveel mogelijk seks hebben met zoveel mogelijk verschillende vrouwen. In het begin van de film paait hij drie gewillige poesjes door zich voor te doen als tragische artiest die gebukt gaat onder het gewicht van het leven. Hij neemt ze allemaal mee naar de badkamer van een vriend om te kunnen filosoferen over existentialisme, waarheid en het leven, uiteraard zonder kleren, en onder invloed van wat good old fashioned wiet. Vervolgens gaat hij naar een bluesbar waar hij contact legt – en vrienden wordt – met een (zwarte) biljartende kraai, om meer te kunnen leren over zijn (en hun) leven. Dit eindigt in een horizontale tango met een zwaarlijvige vriendin, die Fritz, wanneer deze zijn broek laat zakken, laat weten dat hij “niet zwart genoeg” is. Het lijkt te grenzen aan racisme, maar voelt toch eerder aan als openhartig en gedurfd.
Tijdens zijn meer intieme momenten met de dominante zwarte dame ziet Fritz het licht en ontpopt hij zich tot een soort Black Panther-leider door een bescheiden opstand te veroorzaken binnen de zwarte gemeenschap. Zijn anarchistische acties stoppen daar niet, maar het lijkt niet het doel van Fritz’ leven te zijn om de maatschappij onderuit te halen. Het draait uiteindelijk allemaal om hem zelf.
De animatie is betrekkelijk simpel, met uitzondering van verschillende hallucinante scènes, bijvoorbeeld wanneer Fritz een paar joints achter zijn kiezen heeft of op regisseur Bakshi op abstracte wijze politiegeweld uitbeeldt, met biljartballen die in bloederige pockets van de tafel terechtkomen. De meer duistere omgevingen zijn verfrissend in vergelijking met het gebruikelijke Disney- en tekenfilmmateriaal, vooral uit die tijd, en ook de inhoud en attitude van de film vormen natuurlijk een sterk contrast met de standaard toon van het genre, wat, zeker in de Westerse wereld, toch grotendeels voor kinderen bestemd was. ‘Fritz the Cat’ bevat niet echt een bevredigend verhaal of verrijkende personages, en sommige scènes gaan wat lang door en zijn weinig interessant (zoals een episode in een synagoge), maar het is in ieder geval stukken beter dan Bakshi’s geanimeerde versie van ‘The Lord of the Rings’. Als satire bevat ‘Fritz the Cat’ best geslaagde stukken (en is hij langer houdbaar dan als x-rated curiositeit), en de animatie is soms ook best interessant, maar een complete aanrader is het niet te noemen. De wijze waarop bedenker Crumb zich van de film distantieerde, door het personage Fritz in zijn volgende stripverhaal te vermoorden, lijkt echter wel erg cru en onverdiend. Kijk en beslis zelf.
Bart Rietvink