From Beyond the Grave (1973)

Regie: Kevin Connor | 97 minuten | horror, fantasie | Acteurs: Ian Bannen, Ian Carmichael, Peter Cushing, Diana Dors, Margaret Leighton, Donald Pleasance, Nyree Dawn Porter, David Warner, Ian Ogilvy, Lesley-Anne Down, Jack Watson, Angela Pleasance, Wendy Allnutt, Rosalind Ayres, Tommy Godfrey, Ben Howard, John O’Farrell, Marcel Steiner, Robert Rietty

Deze film van Amicus is van het recept waarin er meerdere verhalen worden verteld als onderdeel van een omvattend verhaal, een recept dat door Amicus in de loop der jaren herhaaldelijk is toegepast. Het overkoepelende verhaal is hier dat van de eigenaar van een antiekwinkeltje wiens klanten bij hem afdingen of hem bestelen. De zich ietwat vaag gedragende antiekeigenaar maakt echter zijn opwachting in de persoon van horroracteur Peter Cushing en een beetje kijker zal al direct aanvoelen dat het bezoek aan de winkel dan ook weleens de nodige vervelende gevolgen kan hebben…

1. The Gate Crasher

Edward Charlton koopt een spiegel die een moordzuchtige geest blijkt te bevatten. De geest zet Edward aan tot het vermoorden van jonge vrouwen zodat hij zich uit de spiegel kan bevrijden en weer tot leven kan komen.

Een verdienstelijk vormgegeven verhaal, geslaagd door de duistere bedoelingen en de meedogenloosheid van de boosaardige geest en de ontreddering maar ook de dreiging die er van de fysiek en mentaal steeds verder aftakelende Edward uitgaat. Verder een goed gebruik van enge muziek en een geslaagde claustrofobische sfeer wanneer Edward zich steeds meer in zijn flat opsluit.

2. An Act of Kindness

De vroegere legerofficier Christopher Lowe raakt min of meer bevriend met de straatventer Jim Underwood. Om indruk op Jim te maken steelt Christopher een medaille waaruit zou blijken dat hij in de Tweede Wereldoorlog oorlog gedecoreerd is. Bij Underwood thuis uitgenodigd wordt Christopher verliefd op diens dochter Emily maar komt er achter dat de toch wat creepy Jim en Emily ten aanzien van Christopher zo hun eigen plannen hebben.

Een aardig verhaal, waarin de griezelige verschijningen en optredens van de straatventer Jim Underwood en diens dochter Emily keurig tot hun recht komen. Verder geslaagd door de onvoorspelbare kant die het verhaal opgaat, doordat steeds duidelijker wordt dat de al te vriendelijke Jim en Emily ten opzichte van Christopher iets duisters in hun schild voeren en door de enkele komische noten aangaande de weinig benijdenswaardige huwelijkse perikelen die er tussen Christopher en zijn vrouw Mabel plaatsvinden.

3. The Elemental

Reggie Warner koopt een snuifdoos. In de trein wordt hij aangesproken door de helderziende Madame Orloff die zegt dat er een onzichtbare ‘elemental’ op zijn schouder zit, een geest die bestaat uit lucht, vuur en water en die erop uit is hem te vernietigen. Reggie gelooft er niets van, maar thuis aangekomen ontdekken hij en zijn vrouw Susan op hardhandige wijze dat het verhaal van Madame Orloff maar al te waar is.

Een op sommige punten lichtelijk duister, maar vooral humoristisch verhaal. Met name door de excentrieke verschijning van Madame Orloff en haar hysterische gedrag, vooral tijdens de exorcisme-praktijken die ze op Reggie botviert. Een verhaal dat in plaats van eng te zijn duidelijk bedoeld is om voor de nodige humor te zorgen. En daar ook in slaagt, hoewel het daardoor niet bepaald als passend overkomt binnen de opzet van de overige verhalen in deze film. Verder de nodige geslaagde effecten wanneer de boosaardige geest tijdens het exorcisme-ritueel zijn woede en agressie botviert op het huisraad van de Warners.

4. The Door

William Seaton koopt een antieke deur om deze als kastdeur te gebruiken. De deur blijkt echter een toegangspoort naar het verleden te zijn en uit te komen op een kamer waar een duivelsaanbiddende edelman zich vroeger bezig hield met de bestudering en de toepassing van het kwaad. Het wordt William maar al te duidelijk dat de edelman zijn zinnen nu op William en zijn vrouw Rosemary heeft gezet.

Wederom een verdienstelijk vormgegeven verhaal. Geslaagd door de claustrofobische sets, het spookachtig sfeertje, een goed gebruik van licht en donker en van schaduwen in de geheimzinnige kamer, ondersteunende enge muziek en de boosaardige verschijning en het kwaadwillend optreden van de duivelsaanbiddende edelman uit vroeger tijden.

In het omvattend verhaal raken de verschillende karakters verzeild in een antiekwinkeltje. Een wellicht niet al te origineel gegeven, en ook de voorwerpen waar het de verschillende klanten om te doen is zijn niet in alle gevallen van direct belang voor de verhalen die voorbijkomen. Reden waarom het bezoek van deze en gene aan de antiekwinkel dan ook weleens overbodig overkomt. Niettemin zijn de steeds terugkerende fragmenten tussen de verschillende verhalen aardig vormgegeven, vergoedt de verschijning en het optreden van Peter Cushing veel, en passen de sfeer in het obscure en donkere winkeltje en de gebeurtenissen daarin ook in de opzet zoals die in de meeste overige verhalen aanwezig is.

Tenslotte geldt, zoals dat ook geldt voor de meeste andere films van Amicus die van dit recept gebruik maken, dat de verhalen elk op zich niet huiveringwekkend eng zijn of zich te buiten gaan aan taferelen waarin allerlei expliciet bloedvergieten plaatsvindt. Verder zullen er her en der de nodige onlogischheden en vergezochtheden opvallen. Maar van belang zal dat voor de liefhebber niet al te veel zijn. Wat deze productie uit 1973, evenals de overige Amicusfilms van dit soort des te meer de moeite waard maakt, is het goede spel van de castleden en de tot de verbeelding sprekende licht duistere en unheimische sfeer die in de diverse verhalen goed wordt opgeroepen en vastgehouden. En voor degenen die deze producties van Amicus kunnen waarderen, geldt dat ook deze ‘From Beyond the Grave’ daarmee niet gemist mag worden.

Frans Buitendijk