Futureworld (1976)

Regie: Richard T. Heffron | 104 minuten | actie, thriller, science fiction | Acteurs: Peter Fonda, Blythe Danner, Arthur Hill, Yul Brynner, John P. Ryan, Stuart Margolin, Allen Ludden, Robert Cornthwaite, Angela Greene, Darrell Larson, Nancy Bell, Bert Conroy, Dorothy Konrad, John Fujioka, Dana Lee, Alex Rodine, Judson Pratt, Andrew Massett, James M. Connor, Ray Holland, Mike Scott, Ed Geldart, David Perkins, Charles Krohn, Barry Gilmore, Cathryn Hartt, Barry Gremillion, Jim Everhart, Jan Cobler, Howard Finch, Jim Antonio

Deze ‘Futureworld’ speelt zich twee jaar af na de uit de hand lopende gebeurtenissen in de film ‘Westworld’. Eerst wordt door wat beelden uit ‘Westworld’ het geheugen van de kijker opgefrist, en wordt er verteld dat erdoor toedoen van de op hol geslagen robots destijds bijna 150 doden vielen. Voor de leiding van Delos is dat niet voldoende reden om het park te sluiten, en na de nodige investeringen is het opnieuw geopend. En met de gedane verzekering dat ‘the new Delos…is failsafe’, kan er van start worden gegaan om de diverse vakantiegangers wederom een onvergetelijke vakantie te bezorgen.

En aanvankelijk ziet het er voor de gasten veelbelovend uit. Er zijn een paar nieuwe werelden in het park bijgebouwd en de technologie is een stuk verbeterd want robots die niet meer gehoorzamen lijken er niet meer bij. Maar toch wordt het vakantieplezier voor de gasten van niet zo’n gedenkwaardige aard als in eerste instantie gedacht wordt, deze keer door toedoen van de leiding van het park die de robots inzetten voor de uitvoering van hun eigen snode plannen. Iets waar journalist Chuck Browning al een aanwijzing van krijgt voor hij met zijn collega Tracy Ballard naar Delos vertrekt. Het eerste deel van deze film richt zich vervolgens grotendeels op het daaropvolgende speurwerk van Chuck en Tracy en op hun dwaaltochten die zich al dan niet achter de schermen van de nagebouwde werelden afspelen. En die in dienst staan van de geleidelijke ontrafeling van de gebeurtenissen die er in het geheim plaatsvinden.

Aangezien ‘Futureworld’ een vervolg is op ‘Westworld’ liggen vergelijkingen tussen beide films echter voor de hand. En helaas, zeker voor de kijker die op een herhaling van de ontwikkelingen in ‘Westworld’ hoopt, valt met Chucks en Tracy’s speurtocht weg wat in ‘Westworld’ zo tot de verbeelding sprak: de taferelen van de doorgeslagen robots die willekeurig tal van slachtoffers maken. Op een herhaling daarvan hoeft in deze vervolgfilm niet al teveel gerekend te worden, en zeker niet in het eerste deel van de film. Een eerste deel waarin er zich niet veel noemenswaardigs afspeelt en dat ook in een herhaaldelijk traag tempo voorbijkomt. Dat vooral ook in het teken staat van het in beeld brengen van diverse aspecten van het park en de kennismaking met allerlei als interessant bedoelde technische snufjes. Die komen op zich her en der nog wel enigszins aardig over, maar het voorschotelen ervan neemt teveel tijd in beslag en het niveau ervan wordt te ver doorgevoerd, ook voor een film waarin op mensen lijkende robots als een geloofwaardig uitgangspunt wordt gehanteerd. Holografische miniatuurrobots op een schaakbord? Herinneringen van vakantiegasten die naar hun robotduplicaten worden overgeheveld? Samurai-robots die zich uit het niets materialiseren? En die later ook nog uit vlees en bloed blijken te bestaan? Tracy’s droom die op een scherm gevisualiseerd wordt? En hoe kunnen Chuck en Tracy zo lang ongemerkt her en der rondlopen terwijl er in het park overal camera’s hangen? Meerdere zaken komen in hun overdrevenheid niet alleen vrij overbodig, maar vooral ook te vergezocht over om nog geloofwaardig te zijn.

Tussen het bovenstaande door speelt zich dan de te langdurige speurtocht van Chuck en Tracy af op hun zoektocht naar de wanpraktijken in Delos. Dit deel van de film ademt her en der een thriller-achtige sfeer uit, maar bijster spannend wordt het allemaal niet. Wel hebben Chuck en Tracy enkele aanvaringen plaats met robots die hen de weg versperren, maar die komen vooral over als een plichtmatig ingelast gebeuren. In de vorm van korte scènes die niet overtuigend zijn. Ook de beelden van de onfrisse praktijken die met hooggeplaatste vakantiegangers worden uitgehaald komen nogal tam over. In het tweede deel van het verhaal komt het een en ander meer en beter op gang. Dit wanneer de leiding van het park de jacht op Chuck en Tracy opent en ze onder andere aan hun eigen duplicaatrobots het hoofd moeten zien te bieden. In dit stadium komen er weliswaar een paar geslaagde scènes in de vorm van achtervolgingen en hardhandige confrontaties voorbij, maar niet in een dusdanige mate om de film nog voldoende te kunnen redden. Ook omdat een gestage spanningsopbouw zoals die in ‘Westworld’ zo geslaagd aanwezig is, hier amper naar voren komt. Voor de ‘Westworld’-kenner zal de conclusie niet veel anders luiden dat ook de scènes in dit laatste deel het niveau van deze vervolgfilm niet genoeg opvijzelen om het niveau van ‘Westworld’ te benaderen. En wanneer de motieven van de leiding van Delos worden onthuld en de al even onwaarschijnlijke afloop van het verhaal voorbijkomt doet dat de geloofwaardigheid van het hele gebeuren ook geen goed.

Verder geen hoogdravend acteerwerk van de diverse betrokken acteurs. Peter Fonda blinkt niet uit als de journalist Chuck Browning, evenmin als Blythe Danner als Tracy Ballard dat doet. En van enige chemie tussen hen beiden is nauwelijks te spreken. Niet bevorderlijk dus voor mogelijkheden tot enige identificatie met de hoofdrolspelers. In vergelijking daarmee wel een keurig, hoewel vrij kort optreden van Stuart Margolin als de bij het onderzoek van Chuck en Tracy behulpzame Harry. De overige gasten van het park komen amper in beeld of verdwijnen halverwege de film spoorloos, ook al niet te bevorderlijk voor meeleven in welke zin dan ook. En de verschijning van ‘Westworld’-revolverheld Yul Brynner levert alleen maar teleurstellingen op. In Tracy’s vage liefdesdroom komen zijn verschijning en optreden enkel misplaatst en overbodig over. Jammer daarom ook dat de schurken in het verhaal met hun boze bedoelingen niet wat meer schermtijd hebben, want dat had wellicht nog wat interessante scènes aan het hele gebeuren toe kunnen voegen. In zijn huidige vorm is ‘Futureworld’ echter al met al een op diverse punten aardig te noemen vervolg op ‘Westworld’, maar valt er vooral bij op dat het veel beter had gekund. Een film die het niveau van zijn geslaagde voorganger bij lange na niet weet te bereiken.

Frans Buitendijk

Waardering: 2

Bioscooprelease: 24 februari 1977