Gagarine (2020)

Regie: Fanny Liatard, Jérémy Trouilh | 95 minuten | drama | Acteurs: Alseni Bathily, Lyna Khoudri, Jamil McCraven, Finnegan Oldfield, Farida Rahouadj, Denis Lavant, Cesar ‘Alex’ Ciurar, Rayane Hajmessaoud

Yoeri Gagarin kennen we allemaal als eerste mens in de ruimte. Wat de meeste mensen niet weten is dat Gagarine ook de naam is van een wijk met flats in Ivry-sur-Seine, vlak buiten Parijs. Genoemd naar de Russische kosmonaut en ook geopend door hem. En dan is er nu nóg een Gagarine, in de gedaante van een Frans filmdrama uit 2020.

In ‘Gagarine’ ontmoeten we Yoeri, een Afrikaanse tiener die leeft in de gelijknamige wijk. De gemeente heeft plannen om de flats te slopen, maar Yoeri doet er alles aan om dat te voorkomen. Niet door op de barricades te klimmen, maar door de flats op te knappen. Een groot deel van de multiculturele medebewoners steunt dit initiatief, maar tegelijk lonken de nieuwe huizen die bij een eventuele sloop beschikbaar komen.

Klinkt saai allemaal? Vergeet het maar! ‘Gagarine’ heeft veel aantrekkelijks te bieden, zoals het curieuze feit dat verhaal en werkelijkheid hier tegelijk samengaan en volledig uit elkaar lopen. Het verhaal van Yoeri is een en al fictie, maar de makers schoten de film tijdens de laatste levensfase van de echte wijk. Dat geeft film en locatie een bijzonder tintje.

De eerste akte is vooral amusant. We zien hoe een kleurrijke gemeenschap zich verzet tegen het onvermijdelijke. We zien dit vanuit het perspectief van Yoeri, die oog heeft voor de schoonheid van mens en omgeving, zelfs al valt die omgeving van ellende uit elkaar. Zo opent de film met een aantal omgevingsshots, van het onthechte soort schoonheid dat we ook kennen van Claire Denis.

Ergens halverwege de film blijft Yoeri (bijna) alleen achter in de flat waar hij een prachtige eigen ruimtewereld creëert. Dit alles culmineert in een schitterende laatste akte waar alle lijnen samenkomen in één lange surrealistische roes. We zien twee eenzame zielen communiceren in morseseinen van licht, als scheepjes op zee. We zien een interieur als een ruimteschip. We tellen af naar een ontploffing en een takeoff.

Klinkt nog steeds saai? Dan noemen we nog het heerlijke spel van Lyna Khoudry, als de even schattige als stoere Roma-meid Diana. De passende muziek van onder meer The Streets. De staaltjes van goedhartige humor. De bemoedigende boodschap over solidariteit en wilskracht. Genoeg redenen dus om deze bijzondere Franse film niet te skippen. Weet je meteen een boel over Gagarine de kosmonaut, de wijk en de film.

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 november 2021
DVD-release: 21 januari 2022