Galapagos: Hope for the Future (2019)

Recensie Galapagos: Hope for the Future CinemagazineRegie: Evert van den Bos | 85 minuten | documentaire | Nederlandse stemmencast: Annechien Steenhuizen

‘Galapagos: Hope for the Future’ opent met beelden die laten zien hoe de komst van een nieuw jaar wordt gevierd in een aantal mondiale metropolen. De ingrediënten van het feest zijn overal hetzelfde: spetterende vuurwerkshows, veel kabaal en vrolijke, luidruchtige mensenmassa’s. Dan schakelen we echter over naar een onbewoond deel van de Galápagoseilanden. Het contrast kan niet groter zijn. Een magnifiek, niet door de in dichtbevolkte gebieden alomtegenwoordige lichtvervuiling aangetast sterrenpalet vormt hier het enige licht aan de nachtelijke hemel, terwijl een groepje mensen de jaarwisseling in alle intimiteit viert onder het genot van een flakkerend kampvuurtje en een bescheiden borrel.

Niet voor niets worden de Galápagoseilanden in een tijd van mondiaal afnemende biodiversiteit gezien als een van de laatste natuurwalhalla’s op aarde. De archipel is de woonplek van veel soorten die nergens anders op aarde voorkomen. Bovendien zijn de dieren er totaal niet bang voor mensen, waardoor je als toerist teen aan teen kan komen te staan met nestelende zeevogels, reusachtige schildpadden en kleine godzilla’s. Galápagos is ook een historisch belangrijke plek, vooral omdat de eilanden een belangrijke invloed hebben gehad op de evolutietheorie van Charles Darwin.

‘Galapagos: Hope for the Future’ neemt de kijker mee naar de magische, uit vulkaanvuur geboren eilandengroep die zo’n duizend kilometer ten westen van het Ecuadoraanse vasteland ligt. De hoofdrol is weggelegd voor de iconische dieren die de archipel bewonen. Oogstrelende beelden tonen onder meer albatrossen die elegant en ogenschijnlijk moeiteloos over adembenemende landschappen vliegen, blauwvoetgenten die hun clownesk ogende verleidingsdans opvoeren, zeeleguanen die zich laven aan algen en in grote groepen liggen te zonnen, sierlijke hamerhaaien die azuurblauwe wateren doorkruisen en galápagosaalscholvers (een soort die door een gebrek aan natuurlijke vijanden zijn vermogen om te vliegen heeft verloren) die de kleptomaan uithangen bij het bouwen van hun nesten. De afwisseling tussen haarscherpe close-ups en weidse landschapsbeelden zorgt voor een prettige dynamiek.

Maar ‘Galapagos: Hope for the Future’ is meer dan alleen een aaneenschakeling van mooie plaatjes. We worden ook deelgenoot van het werk van wetenschappers en lokale bewoners, mensen die er alles aan doen om de kwetsbare natuur in kaart te brengen en te beschermen. We zien hoe ze galápagospinguïns vangen en weer vrijlaten om te meten hoe gezond de dieren zijn en haaien voorzien van zenders om meer te weten te komen over het migratiegedrag van de roofvissen. Ook de reuzenschildpadden, de dieren waar de eilanden naar vernoemd zijn, worden op de voet gevolgd. Verschillende fokprogramma’s zorgen voor jonge aanwas, terwijl er ook opuntiacactussen worden gekweekt en geplant om de oerreuzen van voldoende voedsel te voorzien.

De door nieuwslezeres Annechien Steenhuizen aan elkaar geprate (in de Engelse versie is popster Ronan Keating de verteller) documentaire heeft ook oog voor de problemen die het paradijs bedreigen. Zo zijn er exoten die inheemse soorten wegconcurreren of decimeren. Bramen overwoekeren bijvoorbeeld op veel plekken de oorspronkelijke scalesia-bossen, terwijl de op het randje van de ecologische afgrond balancerende mangrovevink wordt bedreigd door de bloedzuigende larven van een exotische vliegensoort. Daarnaast worden ook de wateren die de Galápagoseilanden omgeven geteisterd door de enorme hoeveelheden (veelal plastic) zwerfafval die tegenwoordig door de wereldzeeën drijven. Een probleem als klimaatverandering blijft daarentegen weer grotendeels onbenoemd.

Al met al is ‘Galapagos: Hope for the Future’ een film die schoonheid combineert met urgentie. De filmmakers hanteren daarbij wel een voorzichtig-optimistische toon die – geheel in lijn met de titel – vooral inzet op hoop in plaats van doemdenken. De film had hier en daar nog wel wat meer de diepte in mogen gaan, maar als visueel pamflet voor een meer harmonieuze, op kennis gebaseerde symbiose tussen mens en natuur overtuigt de documentaire zeer zeker.

Frank Heinen

Waardering: 4

Bioscooprelease: 31 oktober 2019
DVD-release: 18 februari 2020
VOD-release: 17 maart 2020