Gaucho Gaucho (2024)
Regie: Michael Dweck, Gregory Kershaw | 84 minuten | documentaire
In een afgelegen vallei in het noorden van Argentinië, waar telefoons zwijgen en televisies afwezig zijn, leeft een gemeenschap in een ritme dat elders allang verloren is gegaan. ‘Gaucho Gaucho’ documenteert dat leven zonder commentaar of uitleg. De film kijkt en luistert, en juist door die stille, observerende benadering ontstaat iets zeldzaams: een gevoel van rust, verbondenheid en tijdloosheid.
De documentaire is opgebouwd uit zorgvuldig gecomponeerde scènes die samen een mozaïek vormen van een verdwijnende wereld. Twee jongens trekken door het landschap. Een meisje, Guada, probeert zich een plek te verwerven in een wereld die nog altijd sterk door mannen wordt gedomineerd. Een oude man overziet zijn leven. En dan is er het moment waarop een oudere gaucho — misschien een opa — een jong kind de basisprincipes van het vak bijbrengt: wees één met je rijdier, leer je lasso werpen, en misschien wel het allerbelangrijkste: een gaucho gaat zijn eigen gang en doet wat hij wil.
Iedere verhaallijn wordt met aandacht in beeld gebracht, en de montage zorgt voor ritme en nuance, soms met een vleug droge humor — zoals wanneer Guada, na haar deelname aan een rodeowedstrijd, in het volgende shot op krukken verschijnt. Geen uitleg nodig. Het beeld zegt genoeg.
De visuele stijl is al even uitgesproken. In prachtig zwart-wit en met een vaste cameraopstelling worden de gesprekken, rituelen en dagelijkse bezigheden van de gaucho’s vastgelegd. Het doet denken aan ‘Coffee and Cigarettes’ van Jim Jarmusch, waarin mensen in statische kaders praten over ogenschijnlijk banale onderwerpen. Alleen zijn het hier geen muzikanten of acteurs, maar gaucho’s rond houten tafels, pratend over condors, kalveren, geroosterde aardappels en de kunst van het aanraken van een paard. Wat opvalt, is de ruimte voor stilte. Er wordt niet onderbroken. Er wordt geluisterd. Niet uit beleefdheid, maar omdat stilte hier nog onderdeel is van het gesprek.
Er is geen grote dramatische lijn, geen verklarende structuur. ‘Gaucho Gaucho’ bestaat uit momenten. Een kampvuur in de verte. Een skelet dat spelenderwijs wordt gereconstrueerd. Mannen aan tafel die zonder haast praten over het temmen van een paard of het verlies van een kalf. Niemand haast zich. De tijd heeft hier een ander tempo.
Dat veel scènes geënsceneerd zijn, is evident. De kadrering, de timing, de esthetiek zijn te precies om toeval te zijn. Maar dat maakt de film niet minder eerlijk. ‘Gaucho Gaucho’ pretendeert geen rauwe realiteit te tonen. Het is een liefdesbrief, een gestileerde reflectie op een manier van leven die langzaam verdwijnt, maar die in dit ene afgelegen deel van de wereld nog steeds bestaat.
Is ‘Gaucho Gaucho’ een meesterwerk? Nee, dat niet. Daarvoor is het allemaal net iets te harmonieus. Maar dat doet er eigenlijk niet toe. Want soms is iets liefdevols en stilistisch doordacht al meer dan genoeg.
Martijn Smits
Waardering: 4
Bioscooprelease: 3 april 2025