Geluif in ’t goeje (2024)

Regie: Suzanne Raes | 93 minuten | documentaire

‘Geluif in ’t goeje’ is een prachtige documentaire van Suzanne Raes over het Limburgse dorp Beesel en de aanloop naar de uitvoering van het theaterspektakel ‘Draaksteken.’ Dit spel wordt eens in de zeven jaar in het dorp opgevoerd, al eeuwenlang en Raes volgt de voorbereidingen van de editie van 2023. Ze heeft een aantal hoofdpersonen uitgekozen die gevolgd worden: de drie regisseurs, verschillende acteurs en mensen die achter de schermen meewerken. Met het Draaksteken als middelpunt is het een verhaal van menselijke emoties, gemeenschapszin en saamhorigheid. De geïnterviewde inwoners spreken allemaal in dialect. Voor niet-Limburgers is de documentaire ook ondertiteld.

Beesel is een dorp van zo’n 2500 inwoners, iets meer dan tien kilometer boven Roermond, in Limburg. Documentairemaakster Raes zit, zoals ze zelf zegt, vol met ‘drakenliefde’ en raakte geïntrigeerd door het Draaksteken in Beesel. Daar waren ze in 2021, dus twee jaar voor de uitvoering, net begonnen met de voorbereidingen. Het leek haar een mooi onderwerp voor een documentaire en dat kan – na het zien van het eindproduct – alleen maar beaamd worden.

De productie heeft maar liefst drie regisseurs: Theo, Huub en Frank, alle drie al wat oudere heren met zo hun eigen ideeën om het stuk voor het voetlicht te brengen. Tekstschrijver Frans heeft de opzet gepoogd te moderniseren en meer aan te laten sluiten bij de actualiteit. Het moet volgens hem vooral om de machtsvraag gaan. Hoe ver wil de koning gaan om aan zijn macht vast te houden? Helemaal op de schop gaat het niet met de tradities. Dit blijkt al tijdens de audities en besprekingen voor de rolverdeling.

Actrice Victorine is veertiger en vraagt de regisseurs om de rol van prinses Aja te spelen. Volgens haar is het achterhaald om daarvoor alleen naar jonge vrouwen te kijken. Toch gaat de rol naar de jonge Simone. Victorine mag zelf de moeder van een ander personage spelen. Acteur René wil niet in een komische rol gecast worden, maar ondanks zijn pleidooi wordt besloten dat dit toch beter bij hem past, vanwege de ‘maniertjes; die bij ‘zijn geaardheid’ horen. Het is niet eens zo slecht bedoeld, maar wel een cringe moment om ernaar te kijken.

Ook het wat oudere echtpaar Arthur en Lenie komt aan het woord. Ze komen oorspronkelijk niet uit Beesel, Arthur is geboren in Indonesië en is verantwoordelijk voor het bouwen van de mechanische draak die het dorp bedreigt. Ook anderen worden gevolgd, waaronder Roy en zijn gezin en Anita, die terug is gekeerd naar Beesel om bij haar zieke moeder te zijn. Roy is de beoogde koning en Anita speelt een oma in het stuk. In totaal werken zo’n 800 vrijwilligers mee, voor en achter de schermen. Er is lief, zoals een huwelijk, maar helaas ook leed: de dood en een ongeluk zorgen ook voor verdriet. Er wordt, ondanks irritaties en discussies, goed samengewerkt en hard gewerkt. Iemand in de docu verwoordt het treffend als een voetbalwedstrijd, waar ze samen moeten scoren.

Op de achtergrond zijn er zorgen over de lokale samenleving, de binding onder de inwoners, terwijl voorzieningen verdwijnen en het onzeker is of iedereen de volgende keer, in 2030, er nog bij is. Lenie denkt dat de editie van 2023 voor haar 74-jarige Arthur het de laatste keer is dat hij een draak maakt. Hoewel het soms moeizaam gaat en tegenslag de productie danig parten speelt, proberen ze er met zijn allen het beste van te maken. Wat deze vrijwilligers uiteindelijk neerzetten, is niet minder dan indrukwekkend te noemen: van grime, kostuums, decor en de imposante draak zelf: het ziet er allemaal uitermate professioneel uit.

‘Geluif in ’t goeje’ is een kunststukje van jewelste, dat een treffend sfeerbeeld geeft van een dorp met een uniek evenement.

Hans Geurts

Waardering: 5

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival 2024
Speciale vertoning: Limburg Film Festival 2024
Bioscooprelease in Limburg: oktober 2024 (in verschillende bioscopen waaronder theaters in Maastricht, Roermond en Venlo)
VOD-release: 24 oktober 2024 (Picl)
Uitzending op TV: 26 december 2024 (NPO 2)