Gelukzoekers (2018)

Regie: Hanro Smitsman | 90 minuten | drama | Acteurs: David Elsendoorn, Jouman Fattal, Marius Mensink, Peter Boven, Joost Koning, Sabri Saad El-Hamus, Anniek Pheifer, Marcel Hensema, Albert Secuur, Nanette Edens, Dzifa Kusenuh, Susannah Elmecky, Eileen Farnham, Zahra Lfil, Fadel El Hakim, Rayfa Ahmad, Jeroen de Man, Joris Smit, Mads Wittermans, Wouter van Oord, Kees Hulst, Tijn Docter, Ian Bok, Sophie van Winden, Ko van den Bosch, Lusanne Arts, Anna van Dijk, Ulrica de la Mar

De onmogelijke liefde, het is van alle tijden. Al in de Griekse oudheid werd er geschreven over de onmogelijke liefde tussen Pyramus en Thisbe. De twee dromen van een gezamenlijk leven, maar worden daarin tegengehouden door hun beider vaders. Dat weerhoudt hen er niet van om in het geheim met elkaar af te spreken. Het noodlot gooit echter roet in het eten, wanneer Pyramus in de veronderstelling raakt dat zijn geliefde Thisbe door een leeuw is opgegeten als hij te laat op een heimelijk afspraakje komt. Hij maakt acuut een einde aan zijn leven. Het meisje is slechts even voor het roofdier weggevlucht. Als ze bij de schuilplaats terugkomt, en het dode lichaam van haar minnaar ziet, maakt ook zij een einde aan haar leven. Het verhaal diende bijvoorbeeld, na enkele omwegen, ter inspiratie van Shakespeares bekende werk Romeo en Julia. Ook daar vinden de twee geliefden pas geluk in het hiernamaals. Onmogelijke liefdes kennen geen goed einde, zo lijkt het.

Ook ‘Gelukzoekers’ vindt zijn oorsprong in de mythen en verhalen rondom de onmogelijke liefde. Hier betreft het de hartstocht tussen de oer-Hollandse Groninger Harko en de Syrische asielzoeker, voor velen gelukzoeker, Faiza. Het onderscheid tussen het bekende en traditionele tegenover het vreemde duidt op een sterk maatschappelijk geëngageerde invalshoek. Die maatschappelijke lading wordt versterkt door het door aardbevingen geteisterde decor. De geologische schokken zijn voor de Groningers, weinig subtiel, niet minder ernstig dan de komst van de asielzoekers.

Die fricties zouden een garantie voor groot drama kunnen zijn. ‘Gelukzoekers’ houdt het echter opvallend luchtig. De vraag is of daar verstandig aan wordt gedaan. Personages blijven bijvoorbeeld hangen in stereotypes. Alle tieners zijn bovenmatig hormonaal, volwassenen allen depressief. De asielzoekers zijn al even inwisselbaar. Trauma’s, of andere mentale kwetsbaarheden uit het verleden, zijn onzichtbaar. In de relatieve korte speeltijd die de film gegeven is, is het misschien ook niet gemakkelijk om de diepte op te zoeken. Maar met het aantal personages dat in ‘Gelukzoekers’ wordt opgevoerd, lijkt dat ook helemaal geen ambitie te zijn geweest van de makers.

Het decor oogt daarbij wel heel ouderwets. Dat ligt niet zozeer aan het Groningse landschap, maar eerder aan de invulling daarvan. Het openbaar vervoer ziet eruit alsof het in de vorige eeuw aan zijn dienstregeling is begonnen. Het vergroot natuurlijk de tegenstelling tussen de boerse Harko en de meer contemporaine Faiza, maar tegelijkertijd is het ook wat vals. ‘Gelukzoekers’ wordt daardoor uiterst sprookjesachtig, met een maatschappelijk verhaal heeft het weinig meer van doen.

Ook de interactie tussen de personages, die bol staat van een aan flauwheid grenzende ironie, staat enig realisme in de weg. Het gevolg van dat alles is dat ‘Gelukzoekers’ blijft hangen in sympathie. Daar is niets mis mee, maar het uitgangspunt van de onmogelijke liefde en de setting van de film hangen er nu maar een beetje bij. Toch is er een kanttekening bij dat gebrek aan realisme te maken. Ergens brengt ‘Gelukzoekers’ de ridicule uitspraken van de gevallen politicus Halbe Zijlstra, over vluchtelingen die enkel naar Nederland komen om cosmetische ingrepen aan hun lichaam te doen, in herinnering. Soms leven we waarlijk in een vreemd land. Dan is een onmogelijke liefde die voor de verandering niet in bloedvergieten eindigt, wel zo fraai.

Wouter Los

Waardering: 2.5