Genius (2016)

Regie: Michael Grandage | 104 minuten | biografie, drama | Acteurs: Colin Firth, Nicole Kidman, Jude Law, Laura Linney, Dominic West, Guy Pearce, Vanessa Kirby, Mark Arnold, Jane Perry, Katherine Kingsley, Bern Collaco, Demetri Goritsas, Eve Bracken, Andrew Byron, Atul Sharma, Boyd Rogers, Gioacchino Jim Cuffaro, Elaine Caulfield, Alex Large, Kumud Pant

‘Genius’ vertelt het waargebeurde verhaal van de turbulente vriendschap tussen de schrijver Thomas Wolfe en de beroemde uitgever Maxwell Evarts Perkins. De film is het debuut van regisseur Michael Grandage, die eerder de Laurence Olivier prijs en een Tony won voor zijn regie in het theater. Met ‘Genius’ blijft hij dicht bij de feiten, maar dat vertaalt zich niet altijd naar aangenaam kijkmateriaal.

New York, 1929. Maxwell Perkins (Colin Firth) werkt al jaren voor uitgeverij ‘Charles Scribner’s Sons’, waar hij nieuwe werken van jonge Amerikaanse stemmen aantrekt die onder zijn redactie uitbloeien tot verkoopbare romans. Dan krijgt hij een enorme stapel papier binnen van schrijver Wolfe (Jude Law), die inmiddels door elk denkbare uitgever is afgewezen. Perkins ziet er wel heil in en begint met Wolfe aan de moeilijke taak van het schrappen van enkele honderden pagina’s teveel aan materiaal. De resulterende roman ‘Look Homeward, Angel’ wordt goed ontvangen en Wolfe begint al snel aan een tweede. Deze blijkt echter uit karrenvrachten papier te bestaan – aan Perkins de stroeve taak om het werk te versnijden tot een normale lengte. Intussen slokt zijn werk en vriendschap met Wolfe al zijn tijd op, wat hun beider thuissituaties niet ten goede komt.

Nadat scenarist John Logan het boek ‘Max Perkins: Editor of Genius’ van A. Scott Berg had gelezen, maakte hij het tot zijn passieproject om het verfilmd te krijgen. De nauwe samenwerking tussen Berg en Logan heeft geresulteerd in een zo getrouw mogelijke verfilming van het oorspronkelijke verhaal, waarin de term ‘genius’ vanuit verschillende hoeken belicht wordt. Perkins werkte met literaire genieën, maar was in minstens dezelfde mate een genie in redactie en het ontdekken van talent. De film vertelt in gelijke mate het verhaal van beide mannen, maar vindt in Perkins toch de sympathiekere hoofdpersoon. Waar de hardwerkende uitgever ’s avonds terugkeert naar vrouw Louise (Laura Linney) en hun vijf dochters, kan Wolfe het niet opbrengen om erg veel aandacht te schenken aan zijn Mrs. Bernstein (Nicole Kidman), die haar man verliet om in zonde te leven met Wolfe. Law zet hem neer als een theatraal figuur, die slechts kan spreken in omzichtige, prozaïsche termen en daarbij dramatisch gebaart. Tegenover zijn prachtige woordkunst staat dat hij die gave regelmatig aangrijpt om anderen de grond in te boren. Hij neemt een neerbuigende houding aan tegenover alles dat buiten zijn eigen interessegebied valt, en niemand is veilig voor zijn scherpte tong. In vrijwel elke scène waarin Laws Wolfe voorkomt, figureert zijn energiezuigende verbale geweld, en dat maakt ‘Genius’ ondanks zijn relatief korte lengte tot een vermoeiende zit. In scherp contrast staat de verlichting die gebracht wordt door korte momenten tussen Perkins en zijn gezin, maar dat is niet voldoende om de sfeer van de film aangenaam te houden.

‘Genius’ beschikt over een absolute sterrencast die sterk spel neerzetten, maar in een film met zo’n hoge woorddichtheid had regisseur Grandage er beter aan gedaan meer aandacht te besteden aan het stemacteren. Op Laura Linney na lijkt geen van de gecaste acteurs zo Amerikaans te zijn als hun personage, en dat resulteert in een bizar mengelmoesje van uitspraken. Firth zet een Brits-Amerikaans hybride accent neer waarmee hij net wegkomt als zeer correct sprekende Amerikaan. Wolfe kwam uit North Carolina, en Law heeft zichzelf een Zuidelijk accent aangemeten dat niet alleen hapert maar ook overdreven boers is. In een welkome afwisseling van zijlijntjes passeren verder ook Guy Pearce en Dominic West kort de revue als respectievelijk F. Scott Fitzgerald en Ernest Hemingway.

Zoals altijd is het Firths ingetogen spel dat de show steelt. Zelfs naast de druk geanimeerde Law domineert zijn Perkins moeiteloos elke scène. Het verhaal van de vriendschap tussen de twee is interessant, maar gelijktijdig te theatraal en statisch verfilmd. Grandage kiest consequent voor het sombere kleurenpalet dat de Grote Depressie symboliseert en houdt het aantal locaties en camerahoeken erg klein. Hierdoor voelt het kleine beetje afwisseling in shots amper als zodanig. Firth weet gelukkig wat te redden met zijn vertolking van Perkins, maar kan niet teniet doen dat Law waarschijnlijk verkeerd is gecast.

Maaike Tol

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 20 oktober 2016
DVD-release: 14 februari 2017