Gesneuveld (2012)
Regie: Robert Oey | 90 minuten | documentaire
Niet alles in het leven is leuk, bewijst deze indrukwekkende documentaire maar weer. Want ‘Gesneuveld’ gaat over de nabestaanden van de gesneuvelde soldaten in Afghanistan. De naaste familie en vrienden tonen hun verdriet, en hun worstelingen in het leven. Stuk voor stuk proberen ze de draad weer op te pakken, en ieder doet dat op zijn eigen manier. Elk verdriet is ook anders, het verliezen van een vriend is niet hetzelfde als het verliezen van een kind of een echtgenoot of vader. Verdriet heeft dan ook vele gezichten; depressies, frustraties, boosheid, onbegrip of berusting.
De verschillende nabestaanden vertellen in ‘Gesneuveld’ hun verhaal. Van het moment dat er een onbekende voor de deur stond om het nieuws te brengen, tot het gemis in hedendaagse leven. Het ene verdriet wisselt het andere af, en die fragmenten worden afgewisseld met beelden van militairen in Nederland en op missie in Afghanistan. De documentaire is een registratie zonder betoog, het geeft nergens een mening over de gebeurtenissen. Nergens wordt er gehint naar pro- of anti- oorlog, en dat is erg knap, gezien het feit dat de film over het verdriet om de oorlog gaat. De ouders zijn soms nog steeds trots dat hun zoon erheen is gegaan. Ook al zijn ze boos en verbitterd, er worden geen twijfels over de missie geuit.
De documentaire voelt erg zwaar aan door het onderwerp en lijkt soms eindeloos te duren. De beelden zijn echter helder en verstild, wat zeker recht doet aan het overmatige verdrietvertoon. Het zorgt dat het niet te veel wordt. De stilte die alleen soms wordt onderbroken door tonen van muziek houdt het geheel bij elkaar terwijl het ook ondersteunt. Het verdriet in de film blijft constant op een gelijk niveau, nooit zijn er over de top dramatische uitschieters, de Nederlanders zijn daar toch nog te nuchter voor. Als er toch naar een climax gewerkt lijkt te worden, en een familie de foto’s van hun aan flarden geschoten zoon gaat bekijken, laat de camera uit respect voor de privacy de nabestaanden achter. Zo blijven de tranen toch ondergeschikt aan de verhalen, net als dat de mening van regisseur Robert Oey ondergeschikt is aan de portretten van de families.
Misschien is ‘Gesneuveld’ te vergelijken met een gesel ter zelfkastijding, want wie wil nou anderhalf uur kijken naar het grootste leed wat een mens kan hebben? De film is zeker niet “leuk”, maar wel erg mooi en een respectvol eerbetoon aan de mensen die werden uitgezonden om vrede te stichten en daarbij om het leven kwamen. De 25 gesneuvelden krijgen een gezicht en een verhaal, de missie in Afghanistan is ineens heel dichtbij en voelbaar.
Mirte Brethouwer
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 11 oktober 2012
DVD-release: 18 december 2012