Ghostbusters (1984)

Regie: Ivan Reitman | 101 minuten | actie, komedie, avontuur, fantasie, science fiction | Acteurs: Bill Murray, Dan Aykroyd, Harold Ramis, Sigourney Weaver, Ernie Hudson, Rick Moranis, Annie Potts, William Atherton, David Margulies, Steven Tash, Jennifer Runyon

“Who you gonna call?”. Het antwoord hierop is algemeen bekend, net als het idee van de film zelf. Vier aan lager wal geraakte parapsychologische wetenschappers richten een eigen bedrijfje op onder de naam Ghostbusters om de burgers van New York te helpen met het bestrijden van geestesverschijningen. Veel voorwerpen en figuren uit de film zijn overbekend. De thermonucleaire versnellers en neutronenwerpers van de Ghostbusters, oftewel de grote “ghostbustwapens” die ze op hun rug dragen en waar ze kleurrijke stralen mee afschieten; de guitige groene geest slimer; het reusachtige en bizarre marshmallowmannetje Stay Puft: het zijn allemaal iconische beelden geworden, associaties die zich aandienen als we het woord Ghostbusters horen.

De Ghostbusters waren een gigantisch succes in 1984, en dat beperkte zich niet tot de film alleen. De titelsong van Ray Parker Jr. was een grote hit, en er kwam allerlei merchandise opzetten, zoals Ghostbuster computergames en t-shirts met het bekende “no ghost” logo erop.

Hoewel de film nog aardig goed werkt als avonturenfilm, is de spanning tegenwoordig toch wel wat minder. Ten eerste komt dit doordat de verrassing eraf is door onze bekendheid met het verhaal, en ten tweede zijn de monstereffecten nu niet zo beangstigend of bijzonder meer. Toch is de veroudering van de effecten niet altijd bezwaarlijk. Zo zien veel effecten, waaronder de groene slimer, er gewoon erg cartoony uit, wat ook destijds de bedoeling was. Dit uiterlijk past prima bij de sfeer van de film. De optische effecten van de hellehonden zijn eigenlijk de enige afleidende effecten, alsmede een paar shots waarin het marshmallowmannetje de stad vernietigt. Toch zijn er nog wel momenten die genoeg spanning opwekken, zoals wanneer Dana door monsterlijke armen wordt vastgepakt en meegesleurd, en effecten die voldoende indrukwekkend zijn, zoals de geest in de bibliotheek. Als comedy werkt de film nog steeds uitstekend. Je wordt overspoeld met oneliners en grappige subtiele opmerkingen, die zijn gegoten in een vermakelijk fantasy-verhaal vol energie.

De film werd oorspronkelijk geschreven door hoofdrolspeler Dan Aykroyd. Het was de bedoeling dat Aykroyd en John Belushi de hoofdrol zouden spelen, als een soort voortbouwing op hun succesvolle samenwerking in The Blues Brothers, maar door het onfortuinlijke overlijden van Belushi zijn de plannen omgegooid. Regisseur Ivan Reitman raakte erbij betrokken en vroeg of Harold Ramis het script samen met Aykroyd wilde herschrijven.

De toevoeging van Bill Murray aan de cast was een gouden greep. Als Dr. Peter Venkman steelt Murray namelijk constant de show met zijn droge humor. In de eerste scène van de film wordt zijn personage meteen treffend neergezet. Tijdens een experiment waarbij hij de potentiële helderziende gaven van twee proefpersonen onderzoekt, wordt duidelijk dat hij niet echt gelooft in de paranormale zaken waar hij zich mee bezig houdt, maar alleen geïnteresseerd is in (een afspraakje met) de vrouwelijke testpersoon. Deze houding houdt Venkman gedurende de gehele film. Wanneer hij de aantrekkelijke Dana Barrett (Sigourney Weaver) ontmoet, die vreemde dingen in haar appartement heeft zien gebeuren, gebruikt hij zijn beroep alleen maar als excuus om zo lang mogelijk bij haar in de buurt te kunnen zijn. In de scène waarin hij haar appartement op geesten onderzoekt, loopt hij voor de vorm met een of ander apparaat, waarvan hij niet eens de werking kent, in de rondte te spuiten, terwijl hij haar probeert te versieren. Als hij Dana’s slaapkamer inloopt en zij opmerkt dat daar nog niets is gebeurd, antwoordt hij: “wat zonde”. Sigourney Weaver is hier ook uitstekend, en heeft een goede wisselwerking met Murray. Ze geeft Murray alle ruimte voor zijn grappen, en heeft zichtbaar veel plezier met haar eigen rol. Vooral de scène waarin ze bezeten is door een geest en Venkman haar opzoekt is hilarisch.

De rest van de acteurs is overigens ook prima gecast. Aykroyd laat zijn komische kwaliteiten zien, maar verleent tevens samen met Ramis een soort authenticiteit aan het geheel. Zij zijn duidelijk degenen die het meeste van bovennatuurlijke zaken weten, en met hun serieuze houding doen ze je bijna echt geloven in alle wetenschappelijke verklaringen en onderliggende theorieën. Ramis is als Dr. Egon Spengler met bril, maf haar, en vreemde gadgets de typische techneut van het gezelschap. Secretaresse Janine (Annie Potts) past qua karakter prima bij de groep, en Rick Moranis is een extra aanwinst wat de humoristische inbreng betreft. Zijn rol als nerdy belastingbeambte Louis was eigenlijk bedoeld voor John Candy, maar die kon zich er niet in vinden. Nu kun je je niemand anders dan Moranis in de rol voorstellen. Bernie Hudson als vierde Ghostbuster lijkt er een beetje met de haren bijgesleept, maar fungeert wel goed als neutrale man die als het ware de rol van de toeschouwer inneemt.

De enthousiaste, in topvorm verkerende cast, en het sterke, humoristische scenario zorgen ervoor dat ‘Ghostbusters’ het kijken nog steeds meer dan waard is.

Bart Rietvink

Waardering: 4

Bioscooprelease: 13 december 1984