Gimme Shelter (1970)
Regie: Albert Maysles, David Maysles, Charlotte Zwerin | 89 minuten | muziek, documentaire, geschiedenis | Met: Mick Jagger, Charlie Watts, Keith Richards, Mick Taylor, Bill Wyman, Marty Balin, Sonny Barger, Melvin Belli, Dick Carter, Jack Casady, Mike Clarke, Sam Cutler, Spencer Dryden, Chris Hillman, John Jaymes, Paul Kantner, Jorma Kaukonen, Pete Kleinow, Bernie Leadon, Gram Parsons, Ronald Schneider, Rock Scully, Grace Slick, Frank Terry, Ike Turner, Tina Turner, Jerry Garcia, Meredith Hutner, Michael Lang, Phil Lesh, Albert Maysles, David Maysles, Alan Passaro, Michael Shrieve, Ian Stewart, Bob Weir
In de credits van deze film komt de naam Meredith Hunter voor. Hij wist van tevoren niet dat hij in deze film terecht zou komen en heeft het ook nooit geweten; het is de enige film die hij op zijn naam heeft en meer komen er ook niet bij. Meredith Hunter ging namelijk dood tijdens de opnamen voor ‘Gimme Shelter’. Tijdens een gratis openluchtconcert, dat The Rolling Stones gaven ter afsluiting van hun tien dagen durende tournee door de Verenigde Staten in 1969, kreeg Hunter het aan de stok met de beveiliging tijdens het concert, zwaaide met een pistool dat hij richtte op het podium (of hij de beveiliging of iemand van The Stones wilde raken, is niet duidelijk), en werd daarom met messteken door Hell’s Angel Alan Passaro om het leven gebracht. Er waren drie camera’s op deze onthutsende gebeurtenis die vlak voor het lage podium plaatsvond gericht; de beelden hebben dan ook zeker geholpen bij de reconstructie van deze moord uit zelfverdediging.
Zo’n 300.000 mensen waren er bij: op 6 december 1969. Woodstock lag nog vers in het geheugen, dus men wist wat er allemaal fout kon gaan. Het gratis concert werd al twee keer verplaatst, tot de eigenaar van de Altamont Speedway zei: “Kom maar op, plek zat!” Het bleek toch een grove onderschatting en het werd een logistieke hel. Onder een variant van het motto ‘if you can’t beat them, join them’ of zoiets, vroeg de organisatie in ruil voor gratis bier de bescherming van een groep Hell’s Angels. Op zich een slimme zet, want anders waren ze toch wel gekomen en nu deden ze tenminste iets nuttigs. De Angels kweten zich prima van hun taak, maar uiteraard waren er ook problemen. Al bij het concert van Jefferson Airplane kwam dat tot uiting, toen zanger Marty Balin knock out geslagen werd door een Angel. The Grateful Dead zouden ook spelen, maar bedankte toch maar, nadat de bandleden dit hoorden. The Stones lieten zich niet kisten en begonnen met het optreden. Het was een chaos vlak voor het podium. De Angels hadden de grootste moeite de fans van het podium af te houden. Het incident met Meredith bleef onopgemerkt door de band en daarnaast waren zij van mening dat het optreden afgemaakt moest worden, om nog meer heibel te voorkomen.
Regisseurs en broers Albert (1926) en David Maysles (1931-1987) en Charlotte Zwerin (1931-2004) hebben met ‘Gimme Shelter’ bewezen sterren in het monteren te zijn: het beeldmateriaal opgenomen tijdens de tour van The Stones werd handig gemixt met scènes die ze een aantal weken later opnamen en die de bandleden laat zien terwijl ze het ruwe materiaal bekijken. Het is boeiend om de reactie van de artiesten te zien, nu ze weten waartoe hun optreden heeft geleid. De filmmakers hadden eerst natuurlijk een geheel andere opzet voor ogen: het was de bedoeling een meer traditionele concertfilm te maken. Hoe anders kan het lopen…
‘Gimme Shelter’ veroorzaakt dubbele gevoelens bij de kijker: het is geweldig om de concertgangers uit hun dak te zien gaan: of ze nu wel of niet high zijn. Hoewel het al zoveel decennia geleden is, brengt deze docu de gevoelens weer heel dichtbij en kun je je – ongeacht je leeftijd nu – heel goed voorstellen daar zelf in het gras te zitten, genietend van een fijne dag. Je zou bijna het gevoel van naderend onheil vergeten. Want dat is dus de tweede emotie die je overspoelt bij het zien van deze unieke rockdocumentaire: of je nu wel of niet vooraf op de hoogte bent van de afloop van dit grootse muziekevenement: de unheimische sfeer kruipt langzaam onder je huid en je kunt je ogen niet afwenden van het scherm. Alsof het een thriller is waarbij je bijna op het moment van ontknoping zit: je moet blijven kijken.
‘Gimme Shelter’ is een pracht van een tijdsdocument en een absolute aanrader voor iedereen met belangstelling voor (muziek)geschiedenis. Als bijkomend voordeel: je hoeft niet eens bijzonder in The Rolling Stones geïnteresseerd te zijn, omdat de documentaire veel meer is dan alleen een verslag van hun Amerikaanse tournee. De beelden van optredens van de andere artiesten zijn ook erg interessant, waarbij vooral een supersensuele vertolking van Tina Turner opvalt. ‘Gimme Shelter’: intrigerend, beklemmend, boeiend.
Monica Meijer
Waardering: 4
Bioscooprelease: 18 april 2024 (re-release)