Girl, Interrupted (1999)

Regie: James Mangold | 127 minuten | biografie, drama | Acteurs: Winona Ryder, Angelina Jolie, Clea DuVall, Brittany Murphy, Elisabeth Moss, Jared Leto, Jeffrey Tambor, Vanessa Redgrave, Whoopi Goldberg

De Susanna Kaysen uit ‘Girl, Interrupted’ heeft echt bestaan. In 1967 was zij 18 en werd ze vrijwillig opgenomen in een psychiatrische inrichting. In de film schrijft ze er lustig op los in haar notebook en inderdaad, ook de echte Kaysen schreef een boek over deze periode, getiteld ‘Girl, Interrupted’. De gelijknamige film is dus gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Dat roept doemscenario’s op van sentimentele flutfilms. ‘Girl, Interrupted’ is echter geregisseerd door James Mangold – die anno 2005 furore maakt met ‘Walk the Line’ – en hij laat die ‘woensdagavondfilms’ ver achter zich.

Winona Ryder en Angelina Jolie zijn zelden onaangenaam om naar te kijken, maar ze worden hier zeker mooi in beeld gebracht. Winona doet het goed, maar Angelina Jolie maakt de meeste indruk in haar rol van gewetenloze, impulsieve Lisa. Als ze je vanaf het beeldscherm bezeten aanstaart en een vilein, maniakaal lachje lacht is het meer dan duidelijk dat die Lisa een gevaarlijke vrouw is. Jolie kreeg terecht de Oscar voor Beste Vrouwelijke Bijrol. Net als Angelina Jolie is Brittany Murphy meteen geloofwaardig als ze een gek mag spelen. Zij speelt de sneue Daisy, wiens vader de problemen die hij heeft veroorzaakt tevergeefs probeert weg te kopen. De belangrijkste andere ‘gekken’ zijn Polly (Elisabeth Moss), een kinderlijk meisje met een verbrand gezicht, en Georgina (Clea Duvall), een pathologisch leugenaar. Voeg daar nog wat vrouwen met eetstoornissen aan toe, een paar anonieme schizofrenen en een vleugje Gilles de la Tourette en het grootste gedeelte van het scala aan interessante stoornissen is vertegenwoordigd.

Susanna’s stoornis wordt bestempeld als Borderline Persoonlijkheidsstoornis, maar erg overtuigend is die diagnose niet. Voor diegenen die het interesseert, de definitie van Borderline Persoonlijkheidsstoornis: ‘een diepgaand patroon van instabiliteit in intermenselijke relaties, zelfbeeld en affecten en van duidelijke impulsiviteit, beginnend in de vroege volwassenheid en tot uiting komend in diverse situaties’ (DSM-IV-TR). Een Persoonlijkheidsstoornis wordt niet zo snel als diagnose gegeven omdat die diagnose ingrijpend is voor de patiënt en het twijfelachtig is of persoonlijkheidsstoornissen echt te genezen zijn. Susanna komt over als een typische tiener in een instabiele tijd. In de buitenwereld is het de periode van flower power: Vietnam, drugs en de tweede feministische golf. Als het in de binnenwereld ook chaos is en je gedrag nog bekeken wordt vanuit de maatstaven van de jaren 50 voldoe je snel aan ‘duidelijke impulsiviteit’. Susanna is vooral verward, teveel met zichzelf bezig en somber. Ze is zo rationeel dat ze nauwelijks een moment overkomt als iemand met een stoornis. Dat is echter ook een punt wat de film wil maken: iedereen is in min of meerdere mate gek en stoornissen zijn uitvergrote karaktereigenschappen en gedragingen.

‘Girl, Interrupted’ is een bron aan mooie oneliners. Susanna zegt zaken als ‘Have you ever confused a dream with life?’. Lisa spuwt waarheden uit als gif. Als ze met Susanna Daisy op gaat zoeken confronteert Lisa Daisy met haar leven als vervangende vrouw voor haar vader, die haar vetmest met zijn gebraden kippen, of ze nu in een gesticht zit of in een eigen appartementje. ‘You’ve changed the scenery but not the fucking situation.’ De poëtische kant van het boek is daarmee behouden, terwijl de goede soundtrack en de sterke acteerprestaties het nodige toevoegen.

‘Girl, Interrupted’ geeft zowel een blik binnen in een psychiatrische inrichting van enkele decennia terug als een blik in het hoofd van een jong, intelligent meisje dat een strijd levert tegen zichzelf. Zowel in boek- als in filmvorm is het een perfecte combinatie van ‘One Flew over the Cuckoo’s Nest’ (van schrijver Ken Kensey) en ‘The Bell Jar’ (van Sylvia Plath).

Emy Koopman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 8 juni 2000