Godland – Vanskabte land (2022)

Regie: Hlynur Pálmason | 143 minuten | drama | Acteurs: Elliott Crosset Hove, Ingvar Sigurdsson, Vic Carmen Sonne, Jacob Lohmann, Hilmar Guðjónsson, Waage Sandø, Ída Mekkín Hlynsdóttir, Snæbjörg Guðmundsdóttir, Friðrik Hrafn Reynisson, Friðrik Friðriksson, Gunnar Bragi Þorsteinsson, Ingvar Þórðarson, Ingimundur Grétarsson, Birta Gunnarsdóttir, Ísar Svan Gautason, Kristinn Guðmundsson, Svanavatns Jökull Darri

Denemarken, eind 19e eeuw. De jonge priester Lucas (Elliott Crosset Hove) wordt door zijn superieuren naar IJsland gestuurd. Hij dient de bouw van een kerk te overzien en het woord van God te verspreiden. Geen probleem voor de ijverige Lucas, zo lijkt op het eerste gezicht. Maar het woeste, IJslandse landschap heeft andere plannen. Lucas blijkt moeite te hebben om zijn bestemming te bereiken en de bevolking zit eigenlijk helemaal niet op een geestelijke te wachten. Aan zijn reisgids Ragnar (Ingvar Sigurdsson), een oudere IJslander met Deense roots, heeft hij ook al weinig. Er is een taalbarrière tussen beide mannen en Lucas twijfelt regelmatig aan de goede wil van zijn reisgenoot. Hoe langer Lucas door dit barre land rondzwerft, hoe meer hij van zijn geloof en idealen verwijderd raakt.

‘Godland’ is een imponerende film zoals ze eigenlijk nog zelden worden gemaakt. Deze derde speelfilm van regisseur Hlynur Pálmason doet denken aan het type film dat we veel in de jaren zestig en zeventig zagen; epische sagen over hopeloze ontdekkingsreizen naar verre oorden, vaak met een grote nadruk op de psychologische teloorgang van de hoofdkarakters. Het nijpende gevoel dat het misschien ook wel eens verkeerd kan aflopen voor Lucas, wordt vergroot door een aankondiging in het begin van de film, die ons uitlegt dat het verhaal is geïnspireerd door de teruggevonden foto’s van een Deense priester. De geschiedenis rondom deze foto’s (waarschijnlijk compleet verzonnen door Pálmason) wordt zodoende tijdens de loop van de film iets waar we als kijker constant aan herinnerd worden. Elk nieuw struikelblok in de reis van Lucas voelt als een duidelijke aanwijzing; zou dit het moment kunnen zijn waarop alles misgaat? ‘Godland’ voelt derhalve als een spookverhaal van lang geleden en een waarschuwing voor onnauwkeurige reizigers van het heden.

Acteur Elliott Crosset Hove is uitstekend als Lucas, de priester wiens geloof constant op de proef wordt gesteld. Degene die echter Elliott in iedere scène wegspeelt is Ingvar Sigurdsson. Zijn rol als de doorgewinterde reisgids Ragnar is fascinerend. Wanneer we Ragnar ontmoeten, is hij een twijfelachtig en ietwat kleinzielig figuur. Voor een moment bestaat er zelfs het gevoel dat hij zich kan ontvouwen tot de antagonist, maar er schuilt zoveel meer achter de man. In het begin is hij afstandelijk en zwijgzaam; hij kan Lucas niet luchten of zien. Gaandeweg stelt hij zich echter beetje bij beetje open. Hij begint de priester zelfs vragen te stellen. Wat zou een man als hij moeten doen om God te kunnen horen? Er is een continue tweestrijd gaande in Ragnar. Hij is geboren en opgegroeid in IJsland, maar zijn moeder was een Deense, en dat vreet aan hem. Hij is trots op zijn leven als gids, maar toch zijn er tekenen dat hij op zoek is naar een hoger doel in zijn leven. Hij staat in dubio en ziet Lucas als een mogelijke redding. Sigurdsson speelt die inwendige besluiteloosheid met verve.

In het ijskoude ‘Godland’ weet regisseur Hlynur Pálmason een voortdurend gevoel van onzekerheid en benauwdheid op te roepen. De camerabeelden zijn adembenemend mooi, maar je krijgt altijd de indruk dat de natuurlijke schoonheid op elk moment om zou kunnen slaan. Net zoals voor Lucas is het echter moeilijk om deze reis op te geven. Je wilt zien waar het schip strandt, zelfs als de uiteindelijke bestemming onaangenaam is. ‘Godland’ is een duivelse ontdekkingsreis die van begin tot eind intrigerend en overtuigend is uitgewerkt.

Len Karstens

Waardering: 4

Speciale vertoning: IFFR 2023
Bioscooprelease: 16 februari 2023
DVD-release: 23 mei 2023