Good bye, Lenin! (2003)

Regie: Wolfgang Becker | 118 minuten | drama, komedie | Acteurs: Daniel Brühl, Katrin Saß, Chulpan Khamatova, Maria Simon, Florian Lukas, Alexander Beyer, Burghart Klaußner, Michael Gwisdek, Christine Schorn, Jürgen Holtz, Jochen Stern, Stefan Walz, Eberhard Kirchberg, Hans-Uwe Bauer, Nico Ledermüller

Niets is wat het lijkt. Terwijl Christiane Kerner – een mooie rol van Katrin Saß – haar hele leven mensen geholpen heeft in dienst van het socialistische paradijs en daarvoor een onderscheiding krijgt, ziet ze op straat hoe DDR-militairen demonstranten de benen breken en zoon Alex wordt gearresteerd. Van schrik krijgt ze een hartaanval en raakt in coma. Dit is het laatste wat zij van de geschiedenis die uiteindelijk tot de Duitse hereniging zal leiden meekrijgt: ‘Good bye, Lenin!’

‘Good bye, Lenin!’ beschrijft het jaar na ‘die Wende’, met de omwisseling van de Ostmark voor de D-mark, de wereldtitel van het Duitse voetbalelftal en het verdwijnen van de DDR. Alex is de centrale figuur. Wij zien hem als schooljongetje dromen over kosmonauten, treuren met hem mee als vader niet meer terugkomt uit het westen en maken zijn eerste schreden op het liefdespad mee. Schijnbaar onaangeroerd door de val van de Muur worstelt hij zich door het vrije leven in de nieuwe tijd. Schijnbaar, want door het verzorgen van zijn moeder, die zelfs met behulp van gemonteerde videofilmpjes – met een vriend van Alex als stoffige nieuwslezer – in de waan wordt gelaten dat de DDR nog bestaat, probeert hij het land uit zijn jeugd te herscheppen en er tegelijk afscheid van te nemen.

Het wordt een obsessie; zelfs wanneer de buitenwereld langzaam binnendringt slaagt Alex er nog in een geloofwaardig verhaal af te steken over de val van de Muur. Hij draait de werkelijkheid zelfs om: niets is wat het lijkt; niet de beelden die DDR-burgers van het westen hadden en ook niet andersom. Alex is behalve regisseur van zijn moeders leven ook schepper van zijn eigen werkelijkheid. Aan het eind van de film blijkt dat trouwens een familietrekje te zijn.

‘Good bye, Lenin!’ is een sympathieke, ontroerende en ook hilarische film. Nergens wordt zij ernstig; nergens wordt een systeem ergens voor verantwoordelijk gesteld. De film beoogt dat ook niet. ‘Good bye, Lenin!’ probeert te laten zien dat je met weinig ook tevreden kan zijn. Of het ‘ostalgie ’ – heimwee naar het oosten – is? Tja, regisseur Wolfgang Becker en scenarioschrijver Bernd Lichtenberg zijn allebei ‘Wessies’.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 13 november 2003