Grâce à Dieu (2018)

Recensie Grâce à Dieu Cinemagazine Regie: François Ozon | 137 minuten | drama | Acteurs: Denis Ménochet, Melvil Poupaud, Swann Arlaud, Bernard Verley, François Marthouret, Martine Erhel, Hélène Vincent, Josiane Balasko, Frédéric Pierrot, François Chattot, Éric Caravaca, Aurélia Petit, Julie Duclos, Jeanne Rosa, Amélie Daure, Pierre Lottin, Baya Rehaz. Fejria Deliba, Max Libert, Nicolas Bauwens

In de nieuwe film ‘Grâce à Dieu’ van François Ozon (‘Swimming Pool’, ‘8 Femmes’) is het waargebeurde misbruikschandaal rondom Franse priester Bernard Preynat verfilmd. Vanuit de inmiddels volwassen slachtoffers komen weerzinwekkende verhalen aan het licht die door de kerk en hoge geestelijken in de doofpot zijn beland.

Alexandre Guérin is inmiddels veertig jaar oud, hij heeft vijf kinderen, is werkzaam bij een bank en is zeer godsdienstig. Helaas is hij ook een slachtoffer van de pedofiele priester Bernard Preynat. Verbijsterd is de jonge vader als hij ontdekt dat zijn misbruiker anno 2014 nog altijd actief is in de kerk, samen met koorknapen en misdienaren. Hij maakt van zijn hart geen moordkuil als hij zijn gezin vertelt wat er in de jaren 80 jarenlang op scoutingkampen in Ierland plaatsvond. Ook in de doca van de kerk gebeurden dingen die het daglicht niet konden verdragen. Ironische locatie, nietwaar? Gesterkt door zijn vrouw en kinderen vindt Alexandre dat het tijd is dat Preynat verantwoordelijk gehouden moet worden voor zijn daden. Maar in je eentje iets beginnen tegen een gevestigde orde zoals het Vaticaan is een hele opgave.

Hij besluit de kerk van Lyon aan te schrijven en volledig tegen zijn verwachting in krijgt hij een reactie van Régine Maire, een medewerker van de aartsbisschop van Lyon. In het bijzijn van Régine volgt een ontmoeting. Als Alexandre de 70-jarige Preynat het vuur aan de schenen legt, bekent de priester gelijk zijn daden. Hij legt stoïcijns uit dat hij in therapie is geweest en dat hij erkent ziek te zijn. Maar een publieke bekentenis ziet de geestelijke niet zitten vanwege media-aandacht en bedreigingen. Een excuus zit er ook niet in, maar wel een uiterst ongemakkelijk en misplaatst bidritueel van Preynat en Régine die in een cirkel handen vasthouden met Alexandre.

Dit is ondragelijk en Alexandre neemt via Régine contact op met de welwillende kardinaal Philippe Barbarin die te boek staat om zijn uitgesproken mening tegen kindermisbruik in de kerk. Hij vraagt of Barbarin wist van het handelen van Preynat en de kardinaal reageert daarop quasi meelevend dat hij de parochie van Preynat heeft afgenomen, maar dat hij altijd priester zal blijven. Wel heeft hij een verbod om bij kinderen in de buurt te zijn, wat pertinent een leugen is. Barbarin doet voorkomen of hij Alexandre wil helpen met zijn strijd, maar verschuilt zich achter een drukke agenda. Dit roept argwaan op over de betrokkenheid van de kardinaal bij dit schandaal en Alexandre weigert te wachten. Hij besluit zelf aangifte te doen. Wat hij niet kon bevroeden is dat dankzij deze aangifte een sneeuwbaleffect ontstaat. Meer en meer misbruikgevallen komen aan het oppervlak. Samen met medeslachtoffers (en uit nood geboren atheïst) François, Emmanuel en Gilles richten ze een daadkrachtige actiegroep op en er ontstaat een dossier met de nodige media aandacht van meer dan 80 misbruikte kinderen waar het Vaticaan en justitie niet langer omheen kan.

Met de documentaire ‘Leaving Neverland’ over het vermeende kindermisbruik van Michael Jackson nog vers in het geheugen is in deze tijd een brug naar pedofilie binnen de kerk gauw geslagen. De film is gevuld met rauwe details van misbruik wat voor de kijker ongemakkelijk kan zijn, maar het is helaas ook noodzakelijk om het verhaal van de slachtoffers en de impact daarvan te versterken. Want wat ‘Grâce à Dieu’ mist, is snelheid. De plot laat zich enigszins traag uitsmeren over 137 minuten. Wat de verfilming dan wel absoluut ten goede komt, is de soberheid waarin het verhaal uitgevouwen wordt en dat is uitzonderlijk voor François Ozon. Andere films van zijn hand zijn namelijk een stuk brutaler en explicieter van inhoud en beeld.

Iets wat je bijna zou vergeten, is dat dit schandaal daadwerkelijk gebeurd is. Bernard Preynat bestaat echt en is nu 72 jaar oud. De priester heeft geprobeerd om de première van ‘Grâce à Dieu’ te vertragen tot na zijn rechtszaak. Tevergeefs, want hij is – evenals met Philippe Barbarin en Régine Maire – officieel in staat van beschuldiging gesteld. De zaak dient later dit jaar.

Het rotsvaste geloof van Alexandre in God en de kerk is even aandoenlijk als onbegrijpelijk. Zeker met deze woorden van Régine: “God zal je wond helen, mits je er niet teveel aan blijft krabben” kan je na deze film niet anders als verbijsterd je hoofd schudden.

Lisette van der Meij

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 4 april 2019
DVD-release: 7 augustus 2019