Grandma Lo-Fi – Amma Lo-Fi (2011)

Regie: Ingibjörg Birgisdóttir, Orri Jonsson, Kristín Björk Kristjánsdóttir | 62 minuten | documentaire, animatie, biografie, muziek | Met: Sigridur Nielsdottir

Op IJsland is ze een ware cultheld: Sigridur Nielsdottir. Deze oudere dame begon op haar zeventigste, zomaar van de ene op de andere dag, met muziek maken. Zeven jaar later hield ze er even plotseling mee op, om zich met dezelfde eigenzinnigheid te storten op het maken van collages. In 2011 overleed ze, zich totaal onbewust van de cultstatus die ze in haar vaderland had bereikt. Want de bijna zestig albums en rond de zevenhonderd nummers die ze in haar kelder in Reykjavik in elkaar had gedraaid, werden volop gebruikt in werk van populaire IJslandse dj’s. Filmmakers gebruiken haar muziek als soundtrack voor hun films. Invloedrijke IJslandse muzikanten als Björk en leden van Sigur Rós zetten haar nog verder op de kaart door hun bewondering uit te spreken. Wat Nielsdottirs oeuvre zo anders maakt, is dat ze allerlei alledaagse voorwerpen gebruikt om geluiden na te bootsen. Dierengeluiden zoals het geblaf van haar honden, maar ook keukenapparatuur en potten en pannen doen dienst als muziekinstrumenten. Gecombineerd met eenvoudige klanken uit een keyboard leveren deze alternatieve instrumenten onconventionele maar wonderbaarlijk mooie composities op.

Een beetje wereldvreemd is ze wel. Kranten, televisie – Sigridur Nielsdottir moest er niets van hebben. Daardoor had ze geen idee hoe hip ze eigenlijk was. Orri Jonsson, Kristin Björk Kristjánsdóttir en Ingibjörg Birgisdóttir zagen in hoe bijzonder deze vrouw is en besloten haar gedurende acht jaar te volgen voor hun op super8- en 16mm-film gedraaide documentaire ‘Grandma Lo-Fi: The Basement Tapes of Sigridur Nielsdottir’  (2011). De film toont deze ‘superoma’ precies zoals ze is: recht door zee, eigenzinnig en vooral puur. Behalve een muzikaal talent dat jarenlang verborgen bleef voor de massa, bleek ze ook over ander artistiek talent te beschikken. Via haar eigen vertellingen, oude foto’s en animaties leren we haar bijzondere levensverhaal kennen. De animaties die in de film te zien zijn, werden gebaseerd op de collages die Sigridur maakte en zijn allemaal handgemaakt. Ook haar kunstwerken konden op veel liefhebbers rekenen, zo blijkt als we vernemen dat haar eerste expositie binnen tien minuten uitverkocht was. Zelf hield de bejaarde IJslandse zich daar totaal niet mee bezig; als ze maar kon doen wat ze leuk vond, en vooral dat ze dat op haar eigen manier kon doen. Al blijkt uit de documentaire dat ze het wel degelijk leuk vond dat haar nieuw vergaarde bekendheid haar de nodige nieuwe vrienden opleverde.

‘Grandma Lo-Fi’ laat je niet alleen verwonderen over de verborgen talenten van deze opmerkelijke laatbloeier, maar werkt ook ontwapenend en inspirerend. De bescheiden en nuchtere kijk van Sigridur Nielsdottir is een verademing ten opzichte van al die kunstenaars die zichzelf heel serieus nemen en zwaar tillen aan alles wat ze doen. Het regisseurstrio heeft op een subtiele manier ook een dosis humor in de film weten te verwerken, wat de charme van ‘Grandma Lo-Fi’ alleen maar verder vergroot. Ze schetsen een warm portret van deze dame en onderstrepen met die benadering hoeveel respect ze voor haar hebben. Doordat ze de tijd namen om Sigridur te leren kennen, zodat zij helemaal zichzelf durft te zijn bij hen. Het leverde een vrolijke, onconventionele muziekdocumentaire op over een bijzondere oudere vrouw, die helaas zelf niet meer heeft kunnen zien hoe groot haar invloed op de IJslandse muziek- en kunstscène was.

Patricia Smagge

‘Grandma Lo-Fi’ verschijnt dinsdag 16 oktober 2012 op DVD.