Great Bear Stakeout (2013)

Regie: Justin Kelly | 100 minuten | documentaire

Alaska is waarschijnlijk het nog wildste deel van de Verenigde Staten. Grote steden zijn er amper en zelfs in hartje Anchorage (de grootste stad van Alaska) kan het voorkomen dat je incidenteel een eland voor de voordeur hebt staan of een zwarte beer in de achtertuin aantreft. Een van de meest ongerepte delen van Alaska is Katmai National Park, een rauw en afgelegen stuk wildernis waar je eigenlijk alleen per watervliegtuig kunt komen. De grizzlybeer is de ongekroonde koning van dit natuurgebied. De grizzly is een ondersoort van de bruine beer en wordt groter dan de Europese bruine beren. Flinke mannetjes kunnen zeshonderd kilo wegen en rechtopstaand bijna drie meter boven het grondoppervlak uittorenen. Hoewel grizzlyberen te boek staan als roofdieren, bestaat hun dieet ook voor een groot deel uit plantaardig voedsel en aas. Dat de beren niet zo kieskeurig zijn, heeft natuurlijk ook te maken met hun levenscyclus. Omdat ze zich gedurende de koudste periode van het jaar terugtrekken in een hol voor de jaarlijkse winterslaap, moeten grizzlyberen zich in de zomer en herfst volvreten om de genadeloze gesel van Koning Winter te kunnen trotseren.

Als iconische soort van de Amerikaanse wildernis zijn grizzlyberen al vaker het middelpunt geweest van mooie natuurdocumentaires. Ook in speelfilms zijn ze populair, getuige de vele optredens van de inmiddels overleden filmbeer Bart, een kolos die onder meer te zien is in ‘Legends of the Fall’, ‘L’ours’, ‘White Fang’ en ‘The Edge’. Toch is ‘Great Bear Stakeout’ niet zomaar de zoveelste documentaire over een van ’s werelds machtigste landzoogdieren. De op de dvd-hoes uitgesproken claim dat de kijker nooit eerder zo dicht bij de imposante grizzly kwam, blijkt na het bekijken van de film amper overtrokken te zijn. Het filmteam kampeerde letterlijk op berenterrein, alleen gescheiden van de harige giganten door een bescheiden schrikdraden omheining. Die aanpak levert legio fantastische beelden op en plaatst de kijker bijna tussen de beren. De documentaire volgt vooral de lotgevallen van een vijftal individuen: moederbeer Parsnip en haar welpen Pushki en Ren, mannetjesbeer Van en Alice, het object van Vans affectie. Het beeldmateriaal is bij tijd en wijle verbluffend en toont ons onder meer op zalm vissende beren vanuit drie perspectieven (boven water, onder water en vanuit de lucht), een berin die een zeehond doodt, om vrouwtjes vechtende mannetjesberen en zorgzame moeders die hun kroost proberen te beschermen tegen de vele gevaren die op de loer liggen in de Alaskaanse wildernis. Dat wilde grizzly’s maar weinig lijken op knuffelbare teddyberen wordt ook duidelijk als je naar ‘Great Bear Stakeout’ kijkt. Met name Van en Alice laten geen mogelijkheid onbenut om te tonen dat zij het dominante koppel zijn op de berenvlakte. Zeker de scène waarin Van, een behaarde tank van ruim vijfhonderd kilo, als een dierlijke versie van maffiabaas Tony Soprano een andere beer doodt om zijn suprematie te bevestigen is een schoolvoorbeeld van natuur in haar meest rauwe en grimmige verschijningsvorm.

Een van de weinige minpunten aan ‘Great Bear Stakeout’ is dat de filmmakers en berenexperts in het veld soms de aandacht wat te zeer op zichzelf vestigen. Het was beter geweest om naar het voorbeeld van de grootmeester David Attenborough de menselijke intermezzo’s wat te beperken of apart op te nemen in een korte ‘making-of’. Desondanks is de documentaire toch een must voor iedereen die iets met beren, de Noord-Amerikaanse wildernis of natuur in het algemeen heeft.

Frank Heinen

‘Great Bear Stakeout’ verschijnt dinsdag 17 september 2013 op DVD en blu-ray.