Guillermo del Toro’s Pinocchio – Pinocchio (2022)
Regie: Guillermo del Toro, Mark Gustafson | 118 minuten | animatie, drama | Originele stemmencast: Gregory Mann, Ewan McGregor, Ron Perlman, Finn Wolfhard, Cate Blanchett, David Bradley, Burn Gorman, Tim Blake Nelson, Tilda Swinton, John Turturro, Christoph Waltz
Gewapend met guitige liedjes gooit Netflix met ‘Guillermo del Toro’s Pinocchio’ (2022) zich volop in de strijd met Disney op animatiegebied. Let wel: Del Toro’s versie is geen zoveelste remake maar een stevige herziening van het bronmateriaal en heeft duidelijk een donkere en mystieke ondertoon (ook om maar weg te blijven bij de twee Disney-adaptaties): dit keer speelt het verhaal zich niet af in een sprookjesachtig land maar tijdens het interbellum in Italië. Bovendien uit de film onomwonden kritiek op het autoritaire regime van Benito Mussolini en het fascisme. Met verve weet het regieduo Del Toro en hoofdanimator Mark Gustafson (van onschatbare waarde) een serieuze ondertoon te combineren met vernuftig spelplezier en oogstrelende stop-motion.
De houtbewerker Gepetto woont met zijn zoontje Carlo aan de rand van een bergdorpje in het hoge noorden van Italië. Terwijl Carlo zich vergaapt aan het zwevend oorlogstuig in de lucht, werkt Gepetto uiterst toegewijd aan een levensgroot Jezusbeeld in de dorpskerk. Op weer zo’n noeste werkdag lost één van die ratelende vliegkisten achteloos een bom en belandt op de kerk. Gepetto probeert zijn immense verdriet over de onfortuinelijke dood van zijn zoon weg te drinken en vervloekt alle goden tussen hemel en aarde. Tijdens een beneveling na de zoveelste zuippartij beitelt de houtbewerker een marionettenpop uit de boom bij Carlo’s grafzerk. Wezens uit duistere mythen, die van feeën en boselfen, hebben Gepetto’s wanhopige gebeden door het zwaar beschonken verdriet heen gehoord en schenken de houten pop het onsterfelijke leven en krijgt de naam Pinocchio. Hij is dan wel geen Carlo, maar toch krijgt Gepetto schoorvoetend vaderlijke gevoelens.
“What happens, happens. And then you are gone”, mijmert de krekelfilosoof en goede vriend van Pinocchio, Sebastian J. Cricket (Ewan McGregor). Je zou zeggen, moet deze teneur nou in een kinderfilm? In de ogen van Del Toro is daar weinig mis mee en omarmt zijn versie van het nog altijd aansprekende sprookje de moeilijke thema’s van het bestaan, zoals het verlies van een kind en de erkenning dat de dood onontkoombaar is. Bovendien maakt het onverwerkte verlies het voor Gepetto lastig om te houden van Pinocchio. Onvermijdelijk doet de levende pop hem aan zijn Carlo denken. En zo zijn er nog meer imperfecte vaders en zonen in de film.
Zonder zich in te houden voor een jong publiek bezoekt Del Toro weer een aantal van zijn obsessies, waaronder die met autoritaire gedrag en de naargeestige kanten van ambitie en roem. In ‘Pinocchio’ ageert het argeloze titelfiguur tegen de lokale fascist, Podesta (Ron Perlman), en zijn zoontje die in hem een onoverwinnelijke oorlogsmachine zien. Eerder incorporeerde hij al kritiek op het fascisme, ook door de ogen van een kind, in ‘Pan’s Labyrinth’ (2009). Tevens keert het reizend circus van ‘Nightmare Alley’ (2021) terug in de vorm van Graaf Volpe (Christoph Waltz) en zijn getrouwe aapje Spazzatura (Cate Blanchett). Voor hen bekent de houten jongen voornamelijk een pot met goud en de toegang tot eeuwige roem.
Ondanks al de gewichtige onderwerpen wordt het kind (in ons) absoluut niet vergeten door de makers. Visueel spektakel, slapstick en algemene meligheid krijgen ruim baan. Zo wordt Sebastian J. Cricket op talloze onprettige manieren geplet en brengen de belangrijkste personages ieder een aandoenlijk liedje ten gehore. Ook zijn de onderhandse grapjes richting het volwassen publiek ruim vertegenwoordigd. Wanneer Pinocchio in limbo bij bureaucratisch ingestelde zwarte konijnen belandt, wordt hem gevraagd wat hij van deze plek vindt: “it’s boring in there, I hate being dead”. De houterige animatiestijl en deze zwierig sardonische ondertoon doen terugdenken aan de curieuze stop-motion van Henry Selick, bekend van onder andere ‘(Tim Burton’s) The Nightmare before Christmas’ (Henry Selick 1993). Eveneens heeft ‘Guillermo del Toro’s Pinocchio’ iets wonderlijks en demonisch ontwapenend.
Roy van Landschoot
Waardering: 4
Bioscooprelease: 24 november 2022
VOD-release: 9 december 2022 (Netflix)