Hallelujah: Leonard Cohen, a Journey, a Song (2021)
Regie: Daniel Geller, Dayna Goldfine | 118 minuten | documentaire, muziek | Met: Leonard Cohen, Jeff Buckley, John Cale, Brandi Carlile, Eric Church, Adrienne Clarkson, Judy Collins, Clive Davis, Shayne Doyle, Bob Dylan, Susan Feldman, Mordecai Finley, Glen Hansard, Dominique Issermann, Vicky Jenson, Myles Kennedy, John Lissauer, Janine Dreyer Nichols, Amanda Palmer, Sharon Robinson, Larry ‘Ratso’ Sloman, Regina Spektor, Rufus Wainwright, Joan Wasser, Hal Willner
Wie heeft er nou niet één van de wel 300 versies van het lied ‘Hallelujah’ gehoord? Dit tijdloze nummer waar elke versie een andere combinatie van acht coupletten kent, is oorspronkelijk geschreven door Leonard Cohen (1934-2016). Hij heeft er jaren over gedaan om dit lied uiteindelijk uit te brengen en zelf beweerde hij dat hij wel liefst 80 coupletten geschreven heeft die de eindversie niet hebben gehaald. De documentaire ‘Hallelujah: Leonard Cohen, A Journey, A Song’ (Daniel Geller en Dayna Goldfine, 2021) laat zien hoe het cultureel erfgoed van zijn nummer tot stand is gekomen en hoe het vervolgens is overgenomen in het publiek domein.
Het verhaal van ‘Hallelujah’, specifieker het verhaal van Leonard Cohen, wordt verteld door de mensen die hem kenden. Oud-managers, vrienden, kennissen: allemaal vertellen ze hun indrukken en ervaringen die ze met de singer-songwriter gehad hebben. Hoewel deze manier van vertellen een afstand creëert met Cohen zelf, komt het eigenlijk ook wel overheen met hoe zijn lied is overgenomen en geïnterpreteerd door anderen. Uiteindelijk laat dit zien dat de documentaire zich niet focust op de artiest, maar op zijn werk.
De documentaire neemt ons mee langs vier delen: ‘Birth of a Songwriter,’ ‘The Holy and the Broken,’ ‘The Secret Chord,’ en ‘The Minor Fall, the Major Fall.’ In deze opbouw wordt er vooral gekeken naar hoe Leonard Cohen muziek is gaan schrijven en zingen, hoe zijn persoonlijke opvattingen en religie deel heeft uitgemaakt in zijn werk en tot slot hoe dat allemaal is uitgekomen in zijn nummer ‘Hallelujah’. Voor wie niet bekend is met Leonard Cohen als artiest wordt in ‘Birth of a Songwriter’ een soort spoedcursus over zijn leven gegeven. Maar de aandacht verschuift al snel naar het nummer ‘Hallelujah’ en Cohen verdwijnt een tijdje naar de achtergrond. Hierdoor gaan veel details over zijn leven verloren en laat de documentaire alleen het essentiële zien wat relevant is voor zijn muziek en hoe dit ontwikkelt. Desondanks krijg je toch nog een algemeen beeld van wie Leonard Cohen als man is.
Leonard Cohen is begonnen als poëet en dat is terug te horen in zijn muziek. Er komen in ‘Hallelujah: Leonard Cohen, A Journey, A Song’ heel wat nummers van hem aan bod, waar vooral de nadruk wordt gelegd op de tekst. Voor wie van Cohens muziek houdt vanwege zijn typische diepe stem, zal genieten van de variatie van zijn nummers en de tijd die ze krijgen. Natuurlijk komt het nummer ‘Hallelujah’ herhaaldelijk voor door de gehele documentaire. Als er niet één van zijn vele versies vertoond wordt dan zit de melodie wel ergens op de achtergrond. Doordat er steeds meer informatie verteld wordt over dit nummer, zit er steeds meer betekenis en emotie achter bij elke keer dat je het hoort. In plaats van moe te worden van dit nummer, zou je het eigenlijk nog dagenlang in de herhaling willen luisteren nadat de eindcredits voorbij zijn.
Wanneer alles gezegd is over ‘Hallelujah’ komt de aandacht weer terug naar zijn oorsprong en de man die de woorden op papier zette. Er zouden wat kanttekeningen gezet kunnen worden over wat de documentaire niet laat zien over Leonard Cohen. Echter, misschien is het in dit geval beter om te geloven in een sprookje. Cohen is immers niet meer in leven en het beeld dat in deze documentaire van hem wordt geschept is dat Leonard Cohen een prachtige en nederige man was. Hij was zoekende naar de zin van het leven en heeft in zijn levensreis vele depressies moeten doorstaan. Op het einde was hij content met wat het leven hem gebracht heeft en zijn wij content met het tijdloze ‘Hallelujah’ dat nog generaties mee zal gaan.
Sanne Brands
Waardering: 4
Bioscooprelease: 29 december 2022