Hallucinations of a Deranged Mind – Delírios de um Anormal (1978)
Regie: José Mojica Marins | 86 minuten | horror | Acteurs: José Mojica Marins, Jorge Peres, Magna Miller, Jaime Cortez, Natalina Barbosa, Lirio Bertelli, Alexa Brandwira, Andreia Bryan, Joâo da Cruz, Anadir Goe, Elza Perreira, Joâo Paulo Ramalho, Valter Setembro
De Braziliaanse regisseur José Mojica Marins wist in de jaren zestig en zeventig in bepaalde kringen een grote reputatie op te bouwen als horroricoon. Veel filmcritici beschouwen zijn uiterst experimentele, pulpachtige stijl als een symbiose tussen het werk van Luis Buñuel en Dario Argento. Zijn omvangrijke filmografie telt in totaal ruim zestig films en is dus kwantitatief in ieder geval indrukwekkend te noemen. ‘Hallucinations of a Deranged Mind’ is een van de talrijke films waarin Coffin Joe (Zé do Caixão), Een mysterieuze bebaarde man met een zwarte cape en hoed, satanisch duistere glimlach en extreem lange vingernagels die fungeert als het alter ego van Marins, zijn opwachting maakt.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ‘Hallucinations of a Deranged Mind’ is zeker geen film die de harten van iedereen sneller zal doen kloppen. De stijl van Marins is te vreemd en onconventioneel om een breed publiek aan te kunnen spreken. Sterker nog, het is zelfs de vraag of je ‘Hallucinations of a Deranged Mind’ wel een echte film kunt noemen. Het verhaaltje is flinterdun, en in zekere zin zelfs non-existent, en zaken als karakterontwikkeling, logica of inhoudelijke diepgang zijn geheel absent. Dit surrealistische werkstuk van Marins is eerder een bizarre, duistere, experimentele en psychedelisch getinte filmische collage, een soort inktzwart sfeerbeeld dat hoogstwaarschijnlijk een weergave is van de hel zoals Marins zich dit oord voorstelt. De kijker wordt het grootste deel van de film getrakteerd op schreeuwende en geboeide vrouwen, veel kruipend gedierte (grote spinnen, slangen), in stenen muren of de grond vastzittende mannen, wier uitstekende ledematen met drietanden doorprikt worden door duivelse figuren, en antropofagen die zich tijdens vreetorgieën tegoed doen aan het vlees van mannen of onbevlekte maagden. De enige rode draad die door het verhaal loopt, is de aanwezigheid van de sardonisch lachende Coffin Joe, de figuur die blijkbaar fungeert als een soort vermenselijkte personificatie van de duivel. De op het oog totaal anarchistische opzet van deze film is een bewuste keuze, want het doel van de makers is het neerzetten van een afgrijselijke hallucinatie, de duistere hersenspinsels en nachtmerries van een personage dat op de rand van waanzin balanceert naar het televisiescherm te vertalen. Deze prent moet het dan ook vooral hebben van de naargeestige sfeer, het slimme en creatieve gebruik van licht en donker, passende kleurschakeringen en de aanwezigheid van redelijk schokkende fragmenten die in Amerikaanse of Europese producties meestal, op last van de dames en heren van de filmkeuring, ontbreken.
Love it or hate it, dat is een typering die duidelijk van toepassing is op ‘Hallucinations of a Deranged Mind’. Deze pulpfilm zal zowel gevoelens van afschuw en afkeuring oproepen, maar tevens in bepaalde kringen veel bewondering afdwingen. Of het nu je ding is of niet, de compromisloze filmstijl van José Mojica Marins is in ieder geval gedurfd en vertoont een zekere mate van authentieke uniciteit.
Frank Heinen